राजांनी निर्माण१ केली. अर्थात्, ही समजूत सत्यापासून पुष्कळच दूर असावी असें वाटतें.
आतां, भाषा ही परमेश्वरानें आपल्याला दिलेली एक अपूर्व देणगी आहे, ही गोष्ट आम्हांला सुद्धां कबूल आहे. इतकेंच नव्हें तर, अन्य सुखोपभोगाच्या साधनांसंबंधाने जितक्या अंशाने त्या जगन्नियंत्याच्या कर्तृत्वशक्तीचे उपकार आम्ही स्मरून आहोंत, तितक्याच अंशाने भाषेच्या बाबतींतही आम्ही त्यांचे पूर्णपणे ऋणी आहोत, ही गोष्ट आपणांला केव्हांही नाकबूल करवणार नाहीं. कारण, हाच तत्वविचार मनांत ठेवून सूक्ष्म दृष्टीनें पाहिलें, तर त्या विश्वचालकाच्या इच्छेशिवाय, झाडाचे पानसुद्धां हालत नाहीं. फार तर काय सांगावें, पण, ह्या सृष्टींतील पंचमहाभूतें देखील त्याला भिऊन थरथर कांपतात.
तेव्हां, ह्या गोष्टीवर नजर दिली, तर भाषेचा उद्गम ईश्वरप्रणितच आहे, असे म्हटल्याशिवाय गत्यन्तर नाहीं. परंतु, इतक्या खोल पाण्यांत निष्कारण न शिरतां, भाषेच्या संबंधाने आपण व्यवहारदृष्टयाच विचार करूं. ह्या दृष्टीनें पाहिलें, आणि भाषेच्या उत्क्रांतीस, किंवा तीत दृष्टीस पडत असलेली सुधारणा होण्यास, मनुष्य हा किती अंशाने
१ "I have supposed that language could not be invented without supernatural assistance, and, accordingly, I have maintained that it was the invention of the Daemon kings of Egypt." (Monboddo).
