या पानाचे मुद्रितशोधन झालेले आहे
२४
भाषाशास्त्र.

 वल्गुक शब्दाचा हिब्र्युत आलगम ( Algum ), व जुन्या करारांत एके ठिकाणी आलमग (Almug ), असा अपभ्रंश झाल्याचे आढळतें. ह्या वल्गुक शब्दाचा अर्थ पूर्वी सांगितल्याप्रमाणे चन्दन होय. संस्कृतांतला कपि शब्द वानरवाचक असून, त्याचेच हीर्ब्यूत कॉंफ (Koph) असे रूपान्तर झालें आहे. अर्थात, हा शब्द हीब्र्यूत नाहीं, व त्यामुळे, ह्या भाषेंत त्याची शब्दव्युत्पत्ति होणें देखील बिलकुल शक्य नाही. संस्कृतांत मोर शब्दाचाच शिखिन् अथवा शिखी हा पर्याय शब्द होय, आणि त्याचाच हीब्र्यूत तुखि-इम असा अपभ्रंश झाल्याचें आढळून येतें. ह्याच प्रमाणें, हस्तिदन्ताचें देखील झालें आहे. हस्तिदन्त म्हणजे हत्तीचा प्रत्यक्ष दांतच होय. आतां, दांताला हीब्र्यूंत शेन (Shen) म्हणतात, व हत्तील संस्कृतांत इभ हा पर्याय शब्द आहे. तेव्हां, उघडच, ह्या उत्तरार्धाचेंच हीब्र्यू भाषेंत हबिम असे रूपान्तर होऊन, शेन = हबिम असा हस्तिदन्त वाचक शब्द बनला.

 अशाच मासल्याचे दुसरेही कित्येक शब्द आहेत, व त्यावरून, शमी भाषांत फार पुरातन म्हणून मानलेली जी हीब्र्यू भाषा, ती सुद्धा संस्कृतची पूर्णपणे ऋणी असल्याचें वाचकांच्या ध्यानांत येईल.

 ह्यासंबंधानें, मॉक्समुलरनें एके ठिकाणीं फारच जोरदार लेख लिहिलेला असून, तो निःसंशय वाचण्यासारखा आहे. सबब, त्यांतील अवश्य तें अवतरण वाचकांच्या सोईसाठी येथे देतो. तो म्हणतो,