पान:मराठी शब्दांचे उद्घाटन.djvu/102

या पानाचे मुद्रितशोधन झालेले आहे



१००     मराठी शब्दांचे उद्घाटन.

असत्यमूलक, किंवा भ्रांतिमूलक नव्हे, असे कोण म्हणू शकेल? आज जे ज्ञान आपणांस सत्यमूलक असे वाटते, ते कालांतराने व दीर्घ शोधाने खोटें असें ठरण्याचा संभव आहे, किंवा अपुरते आहे असेही ठरण्याचा संभव आहे. आपले पूर्वज ज्या गोष्टी खऱ्या समजून त्यांजवर विश्वास ठेवीत त्यांचा खोटेपणा आजमितीस आपल्या प्रत्ययास येत आहे. अशी जर ज्ञानाची उत्तरोत्तर वृद्धि होत जाणें हें सृष्टिनियमांस अनुसरून आहे तर पूर्व कल्पनांच्या पायावर रूढ झालेल्या शब्दांची कोठवर शुद्ध करीत बसावें? आज कांहीं नवा शोध लागला की जुन्या कल्पनेस अनुसरून रूढ झालेल्या शब्दांस एकदम फांटा द्यावयाचा व नवीन शब्द घडवून ते प्रचारांत आणावयाचे; हा नवीन शोध चुकीचा आहे, असे जर पुढे कालांतराने सिद्ध झाले तर हे शब्द रद्द करून पुन्हा आणखी नवीन शब्दांची टांकसाळ काढावयाची. याप्रमाणे नेहमी जुने शब्द रद्द करावयाचा व नवे शब्द उप्तन्न करावयाचा कारखानाच सुरू होईल, आणि अशा कृत्यांत लोक व्याप्त झाले म्हणजे ज्ञानार्जनाचे काम कसे चालेल? व लोकव्यवहार तरी कसा चालेल? ज्ञानाच्या वृद्धीबरोबर ज्या लोकांचे पाऊल पडत नाहीं, अशा अज्ञ लोकांस तदितर लोकांचे भाषण कसे समजेल?

 जुना शब्दसंग्रह पृथग्जनांत माहीत होतो न होतो इतक्यांतच कोणी नवा शोध लावला तर पुन्हा पहिला शब्दसंग्रह माजी पडून नवा तयार होईतोंपर्यंत सर्व व्यवहार बंद पडणार, किंवा दुसरी एक कल्पना करा. एकाद्या वस्तूच्या संबंधाने दोन महापंडितांत मतभेद असला तर पृथग्जनांनी कोणाचा शब्दसंग्रह स्वीकारावा ? एकमेकांचे विचार एकमेकांस कसे कळतील १ असत्यमूलक किंवा भ्रांतिमूलक शब्दांचा उच्छेद