पान:मराठी शब्दांचे उद्घाटन.djvu/8

या पानाचे मुद्रितशोधन झालेले आहे



     मराठी शब्दांचे उद्घाटन.

city, of degree of culture attained, of the history of knowledge, philosophy and religious opinion, of intercourse among peoples, and even of the physical circumstances by which those who speak it have been surrounded. It is, in brief, a volume of the most varied historical information to those who know how to read it, and to derive the lessons it teaches.

  "Whitney's Language and Study of Language.”

 शब्दांच्या अभ्यासापासून अमूल्य ज्ञान प्राप्त होते ह्या आमच्या विधानाच्या समर्थनार्थ प्रत्येक जातीची एक एक दोन दोन उदाहरणे आम्ही देणार आहों; परंतु आधी आम्ही कोणच्या पद्धतीवर ह्या विषयाची परिस्फुटता करणार आहों हें वाचकांस कळले असतां सोईवार होईल असे जाणून प्रथम तसे करतों.

 आमच्या विषयाचे आम्ही तीन भाग करणार आहों. १. ज्या शब्दांमध्ये कवित्व दृष्टीस पडते अशा शब्दांचा उहापोह एका भागांत करू. २. ज्या शब्दांपासून मनुष्याच्या नीतीची उन्नति किंवा अवनति दृष्टीस पडते, किंवा मनुष्यास उत्कर्ष अथवा अपकर्ष प्राप्त झाला असतां तो ज्या शब्दांत प्रतिबिंबित होतो, अशा शब्दांचा उहापोह एका भागांत करू. व ३. ज्या शब्दांपासून प्राचीन इतिहास अवगत होतो अशा शब्दांचा उहापोह एका भागांत करूं. कवित्वगर्भ, नीतिगर्भ व वृत्तगर्भ हे शब्दांचे तीन विभाग न्यायशास्त्रदृष्टया यथोचित व विशिष्ट प्रदेशास व्यापणारे आहेत असे आम्ही म्हणू शकत नाहीं. एका वर्गात जो शब्द आम्ही घालूं तो दुसऱ्या वर्गातहीं जाऊ शकल. म्हणजे जो शब्द आम्ही कवित्वगर्भ ह्या वर्गात घालू त्याच्यापासून ऐतिहासिक माहितीसुद्धां जर मिळण्या