नवा शिपाई
नवा शिपाई
नव्या मनूंतिल नव्या दमाचा शूर शिपाई आहें,
कोण मला वठणीला आणूं शकतो तें मी पाहें !
ब्राह्मण नाहीं, हिंदुहि नाहीं, न मी एक पंथाचा,
तेचि पतित लीं ज आंखडिती प्रदेश साकल्याचा !
खादाड असे माझी भूक, चतकोरानें मला न सूख; कूपांतिल मी नच मंडूक;
मळयास माझ्या कुंपण पडणें अगदीं न मला साहे ! कोण मला वठणीला आणूं शकतो तें मी पाहें !
जिकडे जावें तिकडे माझीं भांवडें आहेत, सर्वत्र खुणा माझ्या घरच्या मजला दिसताहेत; कोठेंही जा---पायांखालीं तृणावृता भू दिसते; कोठेंही जा---डोईवरतें दिसतें नीलांबर तें !
सांवलींत गोजिरीं मुलें, उन्हांत दिसतो गोड फुलें, बघतां मन हर्षून डुलें;
तीं माझीं, मी त्यांचा,---एकच ओघ अम्हांतुनि वाहे ! नव्या मनूंतिल नव्या दमाचा शूर शिपाई आहें !
पूजितसें मी कवणाला ?--- तर मी पूजीं अपुल्याला, आपल्यामधें विश्व पाहुनी पूजीं मी विश्वाला; ‘ मी ’ हा शब्दच मजला नलगे; संपुष्टीं हे लोक आणुनि तो, निजशिरीं ओढिती अनर्थ भलते देख !
लहान---मोठें मज न कळे, साधु---अधम हें द्वयहि गळे, दूर---जवळ हा भाव पळे;
सर्वच मोठे---साधु---जवळ, त्या सकलीं मी भरुनी राहें ! कोण मला वठणीला आणूं शकतों तें मी पाहें !
हलवा करितां तिळावर जसे कण चढती पाकाचे, अहंस्फूर्तिच्या केन्द्राभंवतें वेष्टन तेंवि जडाचें; आंत समचि निर्गुण तिलक, वरी सदृश सगुण तो पाक, परि अन्यां बोंचाया घरितो कांटे कीं प्रत्येंक !
अशी स्थिती ही असे जनीं ! कलह कसा जाइल मिटुनी ? चिंता वागे हीच मनीं.
शान्तीचें साम्राज्य स्थापूं बघत काळ जो आहे, प्रेषित त्याचा नव्या दमाचा शूर शिपाई आहे !