नामदेव अभंगगाथा
१ प्रथम नमन करुं गणनाथा । उमाशंकराचिया सुता । चरणावरी ठेवूनि माथा । साष्टांगीं आंता दंडवत ॥१॥ दुसरी वंदूं सारजा । जे चतुराननाची आत्मजा । वाक् सिध्दी पाविजे सहजा । तिच्या चरणवोजा दंडवत ॥२॥ आता वंदू देवब्राह्मण । ज्याचेनि पुण्यपावन । प्रसन्न होऊनि श्रोतेजन । त्यां माझें नमन दंडवत ॥३॥ आता वंदू साधू सज्जन । रात्रंदिवस हरिचे ध्यान । विठ्ठल नाम उच्चारिती जन । त्यां माझे नमन दंडवत ॥४॥ आतां नमूं रंगभूमिका । किर्तनीं उभे होती लोकां । टाळ मृदंग श्रोते देखा । त्यां माझें नमन दंडवत ॥५॥ ऎसें नमन करोनि सकळां । हरिकथा बोले बोबड्या बोला । अज्ञानी म्हणोनि आपुल्या बाळा । चालवी सकळा नामा म्हेणे ॥६॥
२. प्रथम नमू गजवदनु । गौरीहराचा नंदनु सकळ सुरवरांचा वंदनु । मूषकवाहनु नमियेला ॥१॥ त्रिपुरावधीं गणाधिपति । हरें पूजिला भावें भक्ति । ऎके बाणें त्रिपूरा पाडिला क्षितीं । तैं पशुपति संतोषला ॥२॥ इंद्रादिकीं अष्टलोकपाळीं । लंबोदरु पुजिला कनककमळीं । त्यासी प्रसन्न झाला तयेवेळीं । म्हणवूनि सकळीं पूजियेला ॥३॥ सटवें रात्रीं मदनु शंभरें नेला । प्रद्युन्न समुद्रामाजीं टाकिला । तैं कृष्णें विघ्नहरु पूजिला । प्रद्युन्न आला रतीसहित ॥४॥ पूजिला साही चक्रवर्ति । त्यांचिया पुरतीआर्ती । युधिष्ठरें पूजिला चतुर्थी । राज्यप्राप्ति झाली तया ॥५॥ म्हणवूनि सुरवरीं केली पूजा । त्रिभुवनीं आणिक नाहीं दुजा । विष्णुदास नामा म्हणे स्वामी माझा । भावें भजा एकदंता ॥६॥
३. गणेश नमूं तरी तुझाचि नाचणा । म्हणोनि नारायणा नमन तुज ॥१॥ सारजा नमूं तरी ते तुझी गायनी । म्हणोनि चक्रपाणी नमन तुज ॥२॥ ब्रह्मा नमुं तरी तो तुझिये कुशीं । म्हणोनी हृषीकेशी नमन तुज ॥३॥ शंकर नमूं तरी तो तुझी विभूति । म्हणोनि कमळापति नमन तुज ॥४॥ वेद नमूं तरी तुझाचि स्थापिता । म्हणोनि लक्ष्मीकांता नमन तुज ॥५॥ इंद्र नमुं तरी तुझिया त्या भुजा । म्हणोनि अधोक्षजा नमन तुज ॥६॥ गंगा नमूं तरी ती तुझे अंगुष्ठीं । म्हणोनि जगजेठी नमन तुज ॥७॥ लक्ष्मी नमुं तरी ते तुझे पायातळीं । म्हणोनि वनमाळी नमन तुज ॥८॥ नामा म्हणे भेटी जाहली पैं राया । कोण गणी बायां सेवकासी ॥९॥
४. गाणें जरी म्हणों तरी गणेश शारदा । आणीक नाही दुजा यावांचुनी ॥१॥ नाचेन म्हणूं जरी तांडव महेश्वरु । तोही नृत्य करुं जाणे एक ॥२॥ बोलूं म्हणों जरी बोलके वाचा चारी । ( म्ह.चारीवेद ) त्या एकाची उरी मग मी बोलों ॥३॥ जाणों म्हणे जरी अठराहि जाणे । त्या पैं काय उणें मग मी जाणों ॥४॥ कळावंत म्हणोंजरी चंद्रसूर्य दोन्ही । बारा सोळा गगनीं दाविताती ॥५॥ नामा म्हणे अवघें वेंचलें । केशवें आपुलें म्हणावें मातें ॥६॥
५. लंबोदर तुझा शोभे शुंडादंड । करीतसे खंड दुश्चिन्हाचा ॥१॥ चतुर्थ आयुधें शोभताती हातीं । भक्ताला रक्षिती निरंतर ॥२॥ भव्य रुप तुझें उंदीरवाहना । नमन चरणा करीतसे ॥३॥ नाम घेतां तुझें दोष जळताती । कळिकाळ कांपती तुझ्या नामें ॥४॥ चौदा विद्या तुझ्या कृपेनें येतील । मुके बोलतील वेद्‌घोष ॥५॥ रुणझुण पायीं वाजताती वाळे । देखोनी भुललें मन माझें ॥६॥ भक्तवत्सला तूं पार्वतीनंदना । मस्तक चरणां ठेवितसें ॥७॥ नामा म्हणे आतां देई मज स्फूर्ती । वर्णितसे कीर्ति कृष्णजीची ॥८॥
६. सरस्वती माते द्यावी मज स्फुर्ती । येतों काकुळती तुजलागी ॥१॥ लाडके लाडिवाळ मागतसें तुज । वंदीतसे रज चरणींचे ॥२॥ त्वरें येवोनियां शिरी ठेवीं हात । जाईल ही भ्रांत तेव्हां माझी ॥३॥ आपुल्या बाळासी धरा आतां हाती । न करी फजिती जनांमध्ये ॥४॥ विश्वात्मा जो हरी त्याची वर्णी कीर्ति । आवडीचा ओती रस मायें ॥५॥ ऐकोनियां स्तव झालीसे प्रसन्न । नाम्या तव अभिमान मजलागीं ॥६॥
७. प्रल्हाद नारद पराशर पुंडलीक । व्यास आणि वाल्मिक नमीयले ॥१॥ बगदालभ्य तो भीष्म अंबरीष शौनक । ब्रह्मनिष्ठ शुक नमीयले॥२॥ रुक्मांगद अर्जुन वसिष्ठ बिभीषण । केलेंसे नमन तयालागीं ॥३॥ टीकाकार श्रीधर बहिरंभट चतुर । करा निरंतर कृपा मज ॥४॥ साधुसंतसिद्ध शिरीं ठेवा हात । वर्णीन समस्त कृष्णलीला ॥५॥ नामा मनीं आठवीं खेचरचरण । तयाच्या कृपेनें सिद्धि जावो ॥६॥
८. देव आदिदेवा सर्वत्रांच्या जीवा । ऐकें वासुदेवा दयानिधे ॥१॥ ब्रह्म आणि इंद्रा वंद्य सदाशिवा । ऐकें वासुदेवा दीनबंधु ॥२॥ चौदा लोकपाळ करिती तुझी सेवा । ऐकें वासुदेवा कृपासिंधु ॥३॥ योगियांचे ध्यानीं नातुडसी देवा । ऐकें वासुदेवा जगद्‌गुरु ॥४॥ निर्गुण निराकार नाहीं तुज माया । ऐकें कृष्णराया कानडिया ॥५॥ करुणेचा पर्जन्य शिंपी मज तोबा । ऐकें कृष्णराया गोजरीया ॥६॥ नामा म्हणे जरी दाखविसी पाया । तरी वदावया स्फूर्ति चाले ॥७॥
९. क्षीरसागरांत अससीं बैसला । धांवोनी मजला भेटी देई ॥१॥ कैलासीचा शिव पूजितो तुजला । धांवोनी मजला भेटी देई ॥२॥ शेषावरी जरी अससी निजला । धांवोनि मजला भेटी देई ॥३॥ गहिवंरोनि नामा बाहात तुजला । धांवोनि मजला भेटी देई ।४॥
१०. चक्रवाक पक्षी वियोगें बहाती । झालें मजप्रती तैसें आतां ॥१॥ चुकलिया माय बाळकें रडती । झालें मजप्रती तैंसे आतां ॥२॥ वत्स न देखता गाई हंबरती । झालें मजप्रती तैंसे आतां॥३॥ जीवनावेगळे मत्स्य तळमळती । झालें मजप्रती तैंसे आतां ॥४॥ नामा म्हणे मज ऐसें वाटे चित्तीं । करीतसे खंती फार तुझी ॥५॥
११. काय माझा आतां पाहातोसी अंत । येई बा धांवत देवराया ॥१॥ माझ्या जीवा होय तुजविण आकांत । येई बा धांवत देवराया ॥२॥ असे जरी काम भेटूनियां मातें । येई बा धांवत देवराया ॥३॥ ये रे ये रे देवा नामा तुज बहात । येई बा धांवत देवराया ॥४॥
१२. न वर्णवे वाचें जन्ममरण दु:ख । दावी आतां मुख पांडुरंगा ॥१॥ कुरळा केश भाळीं शोभे तो टिळक । दावीं आतां मुख पांडुरंगा ॥२॥ भोंवया व्यंकटा शोभती सुरेख। दावीं आतां मुख पांडुरंगा ॥३॥ कमलाकर नेत्र सुंदर नासीक । दावीं आतां मुखं पाडुरंगा ॥४॥ कर्णीचीं कुंडलें न वर्णवे हाटक । दावीं आतां मुख पांडुरंगा ॥५॥ अधर आरक्त दंत इंदुहूनि अधिक । दावीं आतां मुख पांडुरंगा ॥६॥ विष्णुदास नामा तुझेंचि बाळक । दावीं आतां मुख पांडुरंगा ॥७॥
१३. बाहुबळें तुवां काढिलें अमृत । ठेंवा बा तो हात शिरावरी ॥१॥ जननी माझी जेव्हां ज्याकडे पाहत । ठेवीं बा हात शिरावरी ॥२॥ देवा बैसवोनि सुधेतें वांटीत । ठेवीं बा तो हात शिरावरी ॥३॥ क्षीराचा सागर उपमन्यूसी देत । ठेवीं बा हात शिरावरी ॥४॥ घेऊनियां चक्र परीक्षिता रक्षीत । ठेवीं बा तो हात शिरावरी ॥५॥ कौटाळिलें जेव्हां ध्रुवासी वनांत । ठेवीं बा तो हात शिरावरी ॥ ६॥ विदुराच्या घरीं कण्या जो भक्षीत । ठेवीं बा तो हात शिरावरी ॥७॥ चिरंजीव करुनियां नगरी लंका देत । ठेवीं बा तो हात शिरावरी ॥८॥ नामा म्हणे युद्धीं रक्षियेला पार्थ ठेवीं बा तो हात शिरावरी ॥९॥
१४. रुणझुन्ण पायीं वाजताती वाळे । दावी तीं पाउलें दयानिधी ॥१॥ जनक श्रुतदेव यांच्या घरीं गेलीं । दावीं पाउले दयानिधी ॥२॥ धरियेलें नक्रा तेव्हां जीं धांवली तीं पाउलें दयानिधी ॥३॥ वस्त्रहरणीं जीं द्रौपदीनें चिंतलीं । दावी तीं पाउले दयानिधी ॥४॥ देखोनियाण ज्यातेंसौरव ते भ्याले । दावीं तीं पाउलें दयानिधी ॥५॥ धर्म आणि भीष्म विदुरादिक्स धाले । दावीं तीं पाउलें दयानिधी ॥६॥ स्वयंवरासी जातां शेळे उद्धरिले । दावीं तीं पाउलें दयानिधी ॥७॥ नामा म्हणे ज्यातें बळीनें पूजिलें । दावीं तीं पाउलें दयानिधी ॥८॥
१५. आडखळूनि पडसी घालूं नको जोडा । धांवत दुडदुडां येईं आतां ॥१॥ बैसावयासाठीं घेऊं नको घोडा । धांवत दुडदुडां येईं आतां । भोजना बैससी येथे घेईं विडा । धांवत दुडदुडां येईं आतां ॥३॥ बाहुबळें काढिला देवांचा जो खोडा । धांवत दुडदुडां येईं आतां ॥४॥ नामा म्हणे सुखी लक्ष्मीचा चुडा । धांवत दुडदुडां येईं आतां ॥५॥
१६. ये रे ये रे देवा तुला देईन मी पेढा । त्याला बाहे वेडा नामदेवा ॥१॥ ज्याचे पायीं असे विरुदाचा तोडा । त्याला बाहे वेडा नामदेवा ॥२॥ जनी पुसे सुखी रखुमाईचा जोडा । त्याला बाहे वेडा नामदेव ॥३॥ यावयासी येथे आळस तुम्ही सोडा । घेईन इडापिडा नामा म्हणे ॥४॥
१७. युगा ऐसें पळ तुजविण जाय । पाहतोसी काय अंत माझा ॥१॥ कोमळ हृदय तुझें पंढरीराया । कठिन सखया कैसें केलें ॥२॥ विचारिसी चित्तीं दुर्लभ हरीहरा । जाऊं कैसा धरा रंकाचीया ॥३॥ अंगिकारावरी अव्हेराची मात । नव्हे हें उचित देवराया ॥४॥ मागें जें कां आळी केली वासुदेवा । उदारा केशवा पुरविली ॥५॥ नुपेक्षिसी ऐसा चित्तासी भरंवसा । आशेची निरास झाली दिसे ॥६॥ वांचोनियां दु:ख भोगावें रे आतां । प्राणांसी मुक्तता हेंचि भलें ॥७॥ वर्णितां तो नामा झाला समाधिस्थ । जहालें विदित पांडुरंगा ॥८॥
१८. त्वरें धांवोनियां आलासे गोविंद । सावध सावध नामदेवा ॥१॥ रुसलासे नामा देवासी न बोले । करें कुर्वाळिलें वदन तेव्हां ॥२॥ समजावूनि देव धरिला पोटासीं । बोले मजपाशीं नामदेवा ।३॥ नामा म्हणे देवा उशीर कां केला । किंवा माझा आला तुज राग ॥४॥
१९. वेळोवेळां तुज बाहे वेडा भक्त । राहोनि निवांत क्षण एक ॥१॥ मागें बहुतांनी केले रे प्रबंध । तुझे पाहूनि छंद वेडावलों ॥२॥ माथां ठेवूनि हात बोले विश्वाचा जो बाप । वर्णी रे प्रताप नामदेवा ॥३॥
२०. करील जो प्रश्न सांगेल जो कधा । श्रवण करितां उद्धरती ॥१॥ कथा भागीरथी स्नान जे करिती । त्यांचे उद्धरती पूर्वज ते ॥२॥ भागीरथी त्यांना श्रम लागे फार । करावें एकाग्र मन येथें ॥३॥ नामा म्हणे ऐसें बोले भागवत । श्रीशुक सांगतसे परीक्षिती ॥४॥
२१. पापी जे अभक्त दैत्य जे मातले । धरणीसी झालें ओझें त्यांचं ॥१॥ दिधलासे त्रास देव मुनि सर्वां । न पूजिती देवा कोणी तेव्हां ॥२॥ राहियेले यज्ञ मोडिलीं कीर्तनें । पळाले ब्राह्मण दैत्यां तेव्हां ॥३॥ वत्सरुपी पृथ्वी ब्रह्मयापाशीं जाय । नेत्रीं वाहे तोच सांगतसे ॥४॥ बुडविला धर्म अधर्म झाला फार । सोसवेना भार मज आतां ॥५॥ ब्रह्मा इंद्र आणि बरोबरी शिव । चालियेले सर्व क्षीराब्धीशीं ॥६॥ नामा म्हणे आतां करितील स्तुती । सावधान चित्ती परिसाचें ॥७।
२२. वासुदेवा हृषीकेशा माधवा मधुसुदना । करिताती स्तवना पुरुषसुक्तें ॥१॥ पद्मनाभा त्रिलोकेशा वामना शेषशायी । आम्हा कोणी नाही तुजवीण ॥२॥ जनार्दन हरी श्रीवत्सला गरुडध्वजा । पाव अधोक्षजा आता आम्हां ॥३॥ वराहा पुंढरीका नृसिंहा नरांतका । वैकुंठनायका देवराया ॥४॥ अच्युता शाश्वता अनंता अजा अव्यया । कृपेच्या अभया देई आम्हां ॥५॥ नारायणा देवाध्यक्षा कैटभभंजना । करी रे मर्दना दुष्टांचिया ॥६॥ चक्रगदाशंकपाणी नरोत्तमा । पाव पुरुषोत्तमा दासा तुझ्या ॥७॥ रामा हयग्रीवा भीमा रौद्रोद्धवा । आश्रय भुतां सर्वां तुझा असे ॥८॥ श्रीधरा श्रीपते चतुर्बाहो मेघ:श्यामा । लेंकुरें आम्ही पाव त्वरें ॥९॥ नामा म्हणे ऐसिं करितां स्तवन । तोषला भववान क्षीराब्धींत ॥१०॥
२३. आकाशींची वाणी सांगे सकळांशी । तळमळ मानसी करूं नका ॥१॥ देवकीच्या गर्भा येईल भगवान । रक्षील ब्राह्मण गाई भक्त ॥२॥ उतरील भार मारील दैत्यांसी । आनंद सर्वासी करील तो ॥३॥ रोहिणी उदरीं शेष बळिभद्र । यादव समग्र व्हा रे तुम्ही ॥४॥ ऐकोनियां ऐसे आनंद मानसी । येती स्वस्थळासी नामा म्हणे ॥५॥
२४. शेषाप्रती बोले लक्ष्मीचा तो वर । चला अवतार घेऊं आतां ॥१॥ पृथ्वीवरी दैत्य मातले ते फार । गाऱ्हाणें सुरवर सांगू आले ॥२॥ शेष म्हणे मज श्रम झाले फार । यालागीं अवतार मी न घेंचि ॥३॥ राम अवतारीं झालों मी लक्ष्मण । सेविलें अरण्य तुम्हांसवे ४॥ चौदा वर्षावरी केलें उपोषण । जाणतां आपण प्रत्यक्ष हें ॥५॥ नामा म्हणे ऐसें वदे धरणीधर । हांसोनि श्रीधर काय बोले ॥६।
२५. पुर्वी तूं अनुज झालासी कनिष्ठ । सोशियेले कष्ट मजसवें ॥१॥ आतां तूं वडील होईं गा सर्वज्ञा । पाळीन मी आज्ञा तुझी बा रे ॥२॥ देवकीउदरीं रहावें जावोनी । मायेसी मागूनि पाठवितां ॥३॥ योगमाया तुज काढील तेथून । घालील नेऊन गोकुळासी ॥४॥ लक्ष्मीसी सांगे तेव्हां हृषीकेशी । कौंडण्यपुरासी जावें तुम्ही ॥५॥ नामा म्हणे ऐसा करूनि विचार । घ्यावया अवतार सिद्ध असे ॥६॥
२६. वसुदेवा देत देवकी बहीण । लग्नामध्यें विघ्न झालें ऐका ॥१॥ आकाशीची वाणी सांगतसे कंसा । मानी भरंवसा हा बोलण्याचा ॥२॥ आठवा जो पुत्र वधील तुजसी । ऐकोनी मानसीं क्रोधवला ॥३॥ घऊनिया खड्‌ग माराया धांवला । हात तो धरिला वसुदेवें ॥४॥ देईन मी पुत्र सत्य माझें मानीं । ठेवा बंदीखानी दुता सांगे ॥५॥ पुण्य सरावया भेटे देवऋषी । वधी बाळकांसी ठेवुं नको ॥६॥ होतांचि प्रसुत नेऊनियां देत । सहाही मारीत दुराचारी ॥७॥ धन्य त्याचें ज्ञान न करीच शोक । वधितां बाळक नामा म्हणे ॥८॥
२७. सातवा जो गर्भ योगमाया नेत । आश्र्चर्य क्रीत मनामाजीं ॥१॥ रोहिणी-उदरीं नेवोनी घातला । न कळे कोणाला देवावीण ॥२॥ कंसचिया भेणें यादव पळाळे । ब्राह्मण राहिले अरण्यात ॥३॥ नाही कोणा सुख तळमळ मानसीं । वधील दुष्ठांसी कोण आता ॥४॥ विश्वाचा जो आत्मा कळलें तयाला । दावितसे लीला संभुतीची ॥॥ अहर्निशी ध्यान भक्तांचे मानसीं । स्थापील धर्मासी नामा म्हणे ॥६॥
२८. देवकीचें तेज दिसे जैसा सूर्य । कंसाचे हृदय जळतसे ॥१॥ हरणें पळती देखोनियां व्याघ्र । कांपे तयापरी ॥२॥ अजासर्पन्यायें कीटकभ्रमर । दिसती नारीनर कृष्णरूप ॥३॥ जेवितां बोलतां सेजेसीं पैं निजे । आला आला मर मारावया ॥४॥ नाशील हा आतां दैत्याचें तें बंड । फाटलीसे तेव्हां त्याची ॥५॥ नामा म्हणे भयें लागलेसें ध्यान । चराचरी कृष्ण दिसतसे ॥६॥
२९. विमानांची दाटी अंतरिक्षी देव । करिताती सर्व गर्भस्तुति ॥१॥ सत्रा अक्षरांत असे तुझी मूर्ती । यज्ञेशा तुजप्रती नमो नमो ॥२॥ साहाजणें भांडती नवजणी स्थापिती । न कळे कोणाप्रती अंत तुझा ॥३॥ अठराजणें तुझी वर्णिताती कीर्ति । गुणातीता श्रीपति नमो तुज ॥४॥ चौघां जणां तुझा न कळेची पार । अमसी वारंवार आम्हांसाठीं ॥५॥ अठ्ठयांयशी सहस्त्र वर्णितांती तुज । ब्रह्मांडाचे बीज तुज नमो ॥६। जन्ममरणंचे नाही तयां भय । आठविती पाय तुझे जे कां ॥७॥ नवजणी तुझ्या पायीं लोळताती । परब्रह्म मूर्ति तुज नमो ॥८॥ नामा म्हणे ऐशी करिताती स्तुति । पुष्पें वाहूनि जाती स्वस्थळांशी॥९॥
३०. मयूरादि पक्षी नृत्य करीताती । नद्या वाहताती दोहीं थड्या ॥१॥ भूमीवरी सडे केशर कस्तुरी । आनंद अंतरी सकळांच्या ॥२॥ विमानांची दाटी सुरवर येती । गंधर्व गाताती सप्तस्वरें ॥३॥ मंदमंद मेघ गर्जना करिती । वाद्यें वाजताती नानापरी ॥४॥ नामा म्हण स्वर्गी नगारे वाजती । अप्सरा नाचती आनंदाने ॥५॥
३१. दशरथें मारिला तोचि होता मास । वर्षाऋतु असे कृष्णपक्ष ॥१॥ वसुनाम तिथि बुधवार असे । शुक सांगतसे परीक्षिती ॥२॥ रोहिणी नक्षत्र दोन प्रहररात्र । माया घाली अस्त्र रक्षपाळां ॥३॥ नवग्रह अनकूळ सर्वांचे जें मूळ । वसुदेव कपाळ धन्य धन्य ॥४॥ जयाचा तो वंश तयासी आनंद । माझ्या कुळीं गोविंद अवतरला ॥५॥ अयोनीसंभव नोहे कांही श्रमी । नामयाचा स्वामी प्रगटला ॥६॥
३२. कोटीशा आदित्य गोठे एके ठायी । तेजें दिशा दाही उजळल्या ॥१॥ घाबरा होवोनी वसुदेव पाहे । हृदयीं आश्र्चर्य करीतसे ॥२॥ मुकुटावरी रत्नें नक्षत्रांचा मेळा । भाळीं शोभे टिळा केशराचा ॥३॥ व्यंकटा भृकुटी कमळाकार नेत्र । नासीक विचित्र शुकचंचु ॥४॥ विद्युल्लते ऐसीं झळकती कुंडले । अधर कोंवळे अरुणादेव ॥५४। कंबुग्रीव कंठ हृदयी वत्सलांछन । ब्रह्मयासी शीण न कळे अंत ॥६॥ चतुर्भुज शंखचक्रगदापद्म । चिमणा मेघ:
श्याम वर्ण ज्याचा ॥७॥ कौस्तुभ निर्मळ वैजयंती माळा । कासे सोनसळा हाटकवर्ण ॥८॥ रुणझुण रुणझुण वाजताती जैशी रातोपलें । नामा म्हणे वाळे । आरक्त वर्तुळ नखीं शोभा ॥९॥ नामा म्हणे डोळे दिपताती ॥१०॥
३३. अयुत गायी ब्राह्माणांसी । सोडी संकल्प मानसीं ॥१॥ ओळखिलें तुज । आतां कळलासी मज ॥२॥ धर्म स्थापवया । येथें येसी देवराया ॥३॥ आलिंगतां दोही बाही । नामा म्हणे दोई पायीं ॥४॥
३४. सोडा सोडा मीठि । लपवा लपवा जगजेठी ॥१॥ झणीं कंसासी कळेल । माझ्या बाळासी मारील ॥२॥ वसुदेवा चिंता मनीं । तेज न माये गगनीं ॥३॥ नामा म्हणे आलें हांसे । देव तेव्हां सांगतसे ॥४॥
३५. नंदाच्या घराला । मज नेई गोकुळाला ॥१॥ माया उपजली तेथें । ठेवी मज आणि येथें ॥२॥ म्हणसीं असे रक्षपाळ । तें म्या मोहिले सकळ ॥३॥ आच्छादित रूप । नामा म्हणे माझा बाप ॥४॥
३६. उचलिला कमळापती । पायीचीं बंधने गळतीं ॥१॥ त्रैलोक्यांत जो न माय । त्यासी बंधन त्यासी काय ॥२॥ कवाडें उघडतीं । देखतांची देवाप्रती ॥३॥ मंद मंद पडे पाऊस । शिरी छाया करी शेष ॥४॥ पूर चढला अचाट । त्यासी लाविला अंगुष्ठ ॥५॥ त्वरें आला नंदाघरी । निद्रिस्त त्या नरनारी ॥६॥ ठेवी तेथें कृष्णजीला । माया घेऊनि निघाला ॥७॥ रडे माया करी आकान्त नामा म्हणे उठती दूत ॥८॥
३७. पूर्णब्रम्ह मानी कंसाच्या भयासी । वाटेल मानसीं कोणचिया ॥१॥ इच्छामात्रें करी सुष्टीचा प्रलय । त्यासी भय असे कवणाचें ॥२॥ नंदाचे सुकृत झालें अगणित । म्हणोनि भगवंत आला तेथें ॥३॥ सर्वों होय सुख तरतील लोक । नामा म्हणे शुक सांगतसे ॥४॥
३८. तांतडीने जाती कंसा सेवक सांगती ॥१॥ उपजला वैरी । त्यासी तूं रे त्वरें मारी ॥ २॥ त्वरें धांव घाली । पाहे कन्या उपरली ॥३॥ ज्याचा धाक तुज । नव्हे कन्या द्यावी मज ॥४॥ मारायासी खड्‌ग घाली । हाताची निष्टूनिया गेली ॥५॥ तुजलागीं वधी । उपजला मज आधीं ॥६॥ सांगो ब्रह्मज्ञान । देवकीचें समाधान ॥७॥ नामा म्हणे तयेवेळीं । त्यांची कंसेविचारबंधनें काढिलीं ॥८॥
३९. बोलावूनी अवघीयांतें । कंस पाहे विचारातें ॥१॥ कोणी एक ते बोलती । आम्हां ठायी देववस्ती ॥२॥ जेथें पुराण कीर्तन । गाईब्राह्मण करिते यज्ञ ॥३॥ तेथें असे नारायण । बघूं तयासी जाऊन ॥४॥ वैरी सहजची मरेल । ऐसे बोलातती बोल ॥५॥ कंसा मानवलें जाण । करा मजसाठीं यत्न ॥६॥ नामयाच्या छंदे । नंद करितो आनंद ॥७॥
४०. शुक म्हणे राया ऐक परीक्षिती । श्रवन करितां तृप्ती नाहीं तुज ॥१॥ माया जातां मथुरे सावध निद्रिस्त । देखिला भगवतं यशोदेनें ॥२॥ अनंत ब्रह्माडें उदरीं न कळे कोणाला । वाजविती थाळा जन्मकाळीं ॥३॥ यज्ञभोक्ता कृष्ण त्यासी देती बोळा । ध्यानीं ध्याय भोळा सदाशिव ॥४॥ गौळणी बहाती नंदलागीं तेंव्हा । पुत्रमुख पाहा नामा म्हणे ॥५॥
४१. विश्वाचा जो बाप हातीं त्याच्या सुत्र । महणवितो पुत्र नंदजीचा ॥१॥ तीथें ज्याच्या चरणीं करीताती न्हाणीं । यशोदा जननी म्हणताती ॥२॥ वेडावला शेष शिणले वेद चारी । निजे मांडीवरी यशोदेच्या ॥३॥ शरणागत देत क्षीरसिंधु दान । चोखितसे स्तन आवडीनें ॥४॥ त्रैलोक्याचा राजा वर्णूं काय रंक । ऐकावें जातक नामा म्हणे ॥५॥
४२. करुनिया स्नान वस्त्रें घेतलीं नूतन ॥१॥ पाचारी ब्राह्मण । श्रृंगारावें देवसदन ॥२॥ बाहा बाहा दशग्रंथी । त्यासी सांगा आणा पोथी ॥३॥ त्वरें बाहा रे ज्योतिषि । नंद करी जातकासी ॥४॥ केलें देवतार्चन । द्विज सांगती तर्पण ॥५॥ फार त्याला सुख । पाहे कृष्णजीचें मुख ॥६॥ करी पुण्याहवाचन नामा म्हणे आनंदाने ॥७॥
४३. आला जगदोद्धार । त्याचें भरलें भांडार ॥ १॥ सुशोभित दिसे मही । दोन लक्ष दिधल्या गायी ॥२॥ तिळ तांदूळ पर्वत । द्रव्यें वांटी अगणित ॥३॥ एक जाती एक येती । ओझें उचलितां कुंथती । भाट वर्णिताती । नामा म्हणे ज्याची कीर्ति ॥५॥
४४.. तुतारे भोंवारे वाजंत्री वारवती । अप्सरा नाचती थैयथैया ॥१॥ झणझणा झणझणा झांजा गर्जताती । नौबदा वाजती धोधोधोधो ॥२॥ सुरवर येती विमानांची दाटी । करिती पुष्पवृष्टी देवावरी ॥३॥ नारद तुंबर गंधर्व किन्नर । गाती सप्तस्वर सर्व तेव्हां ॥४॥ कीर्तनाचा घोष टाळांचा गजर । मृदंग सुखर वाजताती ॥५॥ केशरी गंध टिळा लावीतसे भाळा । घाली पुष्पमाळा द्विजाकंठीं ॥६॥ घरोघरी नंद धावी शर्करेसी । वस्त्रे सुहृदांसी नामा म्हणे ॥७॥
४५.. ब्राह्मण आशीर्वाद देती । नंदा पुसोनि निघती ॥१॥ चला चला म्हणती लोक । पाहूं नंदाचे बाळक ॥२॥ नरनारी अलंकार । श्रृंगारिले हो नगर ॥३॥ दैन्य दारिद्र्य अपेश । पळती मानूनियां त्रास ॥४॥ आणिताती बाळलेणें । स्त्रियी पाहती श्रीकृष्ण ॥५॥ नामा म्हणे पाहता मुख । हारपली तहानभूक ॥६॥
४६.. पाटावरी बैसाविती । गोपी अक्षवणें करिती ॥१॥ ब्रह्मादिक न देखती माथां । त्यासी लाविती अक्षता ॥२॥ नव्हे प्राकृत बालक । परस्परें म्हणती लोक ॥३॥ ध्वजवज्रांकुश चिन्हा । आला वैकुंठीचा राणा ॥४॥ लोक येती वेळोवेळां । नामा म्हणे पाहती डोळां ॥५॥
४७.. द्रव्य द्यावयासी । नंद गेला मथुरेसी ॥१॥ तेथें भेटें वसुदेव सांगितले गुह्य सर्व ॥२॥ कंसाचे मानसीं । घात इच्छी गोकुळासी ॥३॥ जाई जाई रे त्वरित । होती गोकुळीं आघात ॥४॥ नामा म्हणे ऐसें सांगे । नंद तेथूनिया निघे ॥५॥
४८.. कंसे पाठविली मायावी पूतना । देवोनियां स्तना बाळें मारी ॥१॥ दीन दुर्बळांची मारीत बाळकें । करिताती शोक मायाबाप ॥२॥ गहिंवरोनि तेव्हां पुसे परीक्षिती । भगवंताची मूर्ती बाळरूप ॥३॥ अभय देतसे बापा नको रडूं । तें काय घुंगुर्डू मारुं शके ॥४॥ जेथें पुराणेंही वर्णिताती कृष्ण । पळती तेथुन असुरादि ॥५॥ नामा म्हणे आली नंदाचिया घरी । स्वरूपें सुंदरी देवांगना ॥६॥
४९. कृष्णा लावितसे स्तनीं । तिसी मारी चक्रपाणी ॥१॥ भयानक प्रेत । जन विस्मय करीत ॥२॥ रडे तेव्हां माया । वांचलासी बा तान्हया ॥३॥ मिळोनियां समस्त । भाळीं अंगारा लावीत ॥४॥ वसुदेवें सांगितलें । नंद म्हणे तैसें झाले ॥५॥ कुऱ्हाडी आणिती । शस्त्रें करुनि तोडिती ॥६॥ नामा म्हणे दिला अग्नी । वास न माय गगनीं ॥७॥
५०. पुण्यवंता दावी बाळलीला देवें । पालथा केशव पडे तेव्हां ॥१॥ नंदे उत्सवासी करी तेव्हां फार । दिधलें अपार द्रव्य द्विजां ॥२॥ यशोदा घेतसे देवाचें चुंबन । तुजला न्हाणीन तान्ह्या माझ्या ॥३॥ चोंगईचा मुका घेताती गौळणी । हांसे चक्रपाणी आनंदाने ॥४॥ नामयाचा स्वामी मंद मंद हांसे । यशोदा करितसे लिंबेलोण ॥५॥
५१. करावया वनभोजन । जाती गोकुळींचे जन ॥१॥ भोजन करिती । कोणी देवा खेळविती ॥२॥ डोळे झांकीत श्रीपती । दावी निद्रेची आकृती ॥३॥ बहुत खेळालासे खेळा । आतां निजवा गे बाळा ॥४॥ वस्त्रें घालुनी शकटातळी । निजविती वनमाळी ॥५॥ क्षणएक निजला देव । रडे उठे वासुदेव ॥६॥ मुलालागीं म्हणे तेव्हां । माझा कान्होबा खेळवा ॥७॥ रागेंरागें झाडी लाथ । गाडा मोडोनी पडत ॥८॥ नामा म्हणे वाटी धन । नंद वांचला नंदन ॥९॥
५२. मांडीवरी घेत येशोदा सुंदरी । आळवी श्रीहरी नाना युक्ती ॥१॥ तुंची माझा प्राण तुं माझी माउली । तूं माझी बहिणुली कान्हाबाई ॥२॥ गणगोत भाऊ तुंची माझा सखा । संसार लटिका तुजवीण ॥३॥ तूंचि माझा धनी तूंचि माझें जीवन । चुंबीत वदन वेळोवेळां ॥४॥ नामा म्हणे भार घाली मांडीवरी । ठेवी भूमीवरी कृष्णजीला ॥५॥
५३. कंसे पाठविला तेव्हां तृणावर्त । धुळीनें समस्त व्यापियेलें ॥१॥ दुष्ठबुध्दी तेव्हां उचली देवासी । धरियेलें त्यासी कंठी देवें ॥२॥ यशोदा पहात न दिसे श्रीकृष्ण । ऊर बडवुन शोक करी ॥३॥ गौळणीचा मेळा मिळाला समस्ता । कोणी कृष्णनाथा नेला सये ॥४॥ न लगे घरदार बुडाला संसार । दावा ग श्रीधर तान्हें माझें ॥५॥ ठावें असतें ऐसें बांधिते पोटासी । कोठें गुतंलासी बाळा माझ्या ॥६॥ धांवा गे धांवा पाहा गे लेंकरुं । शोक अनिवारु करीतसे ॥७॥ शिणल्या भागल्या येतों तुझ्या घरा । मुख हें उदारा दावीं कृष्णा ॥८॥ सोडूं पाहे प्राणा यशोदा सुंदरी । हंबरडा फोडी कृष्णालागीं ॥९॥ चेपोनि नरडी गतप्राण केला । भूमीसी पाडिला दैत्य तेव्हां ॥१०॥ नामा म्हणे वरी खेळत गोविंद । पाहोनि आनंद सकळांसी ॥११॥
५४. आला गोकुळासी । हर्ष न मावे मानसीं ॥१॥ नंदे गर्गातें देखिलें । भुजा स्तवनीं तोषविलें ॥१॥ भूतभविष्य वर्तमान । तुम्हां कळे हो संपूर्ण ॥ पहा सामुद्रिक लक्षण । याचें काय सांगा चिन्ह ॥४॥ बोले तेव्हां गर्ग ऋषी । झणीं कळेल कंसासी ॥५॥ रोहिणीनंदादि बैसती । गर्ग घेउनी एकांती ॥६॥ घालूनियां मंगलस्नान । आरंभी पुण्यहवाचन ॥७। ऐसी वदे शुकवाणी । नामा म्हणे ऐका कानीं ॥८॥
५५. जन्मजन्मांतरी झाला तुज श्रम । म्हणोनियां ब्रह्म आलें येथें ॥१॥ राखतील गाई मारितील दुष्ट । न करी बोभाट जनांमध्ये ॥२॥ द्वादश गांव अग्नि करिल प्राशन । वांचवील प्राण सकळांचे ॥३॥ चोरोनिया गाई नेईल सौंगाडे । लावील हा वेड ब्रह्मयासी ॥४॥ उचलील पर्वत हरील हा गर्व । तारील हा सर्व नाममात्रें ॥५॥ समुद्रीं हा नगरी रचील क्षणांत । चरित्र अद्‌भुत करील हा ॥६॥ सोळा सहस्त्र शत‌अष्ट त्या नायका । करील बाईका तुझा कृष्ण ॥७॥ त्रैलोक्यांत हाचि उदाराचा राणा । देईल ब्राह्मणा हेमपुरी ॥८॥ सांगतसे त्या आशीर्वाद देउनी । नामा म्हणे मुनि जाता झाला ॥९॥
५६. श्रीकृष्ण जन्मला वार्ता हे ऐकोनी । चिंता कंसा मनीं प्रवर्तली ॥१॥ उद्विग्न मानसीं कंस तो बैसला । सन्मुख देखिला महाबळ ॥२॥ गौरवोनि त्यासी सांगे वर्तमान । शत्रूसी जाऊनि कोण मारी ॥३॥ महाबळ दैत्य प्रतिज्ञा बोलत । शत्रूसी त्वरित मारीन मी ॥४॥ नामा म्हणे ऐसा बोलूनि निघाला । वेष धरियेला कपटाचा ॥५॥
५७. विप्रवेष तेव्हां घेऊनि निघाला । गोकुळासी आला लागवेंगें ॥१॥ पुत्रोत्सव कोठें लोकांस पुसत । भाविक सांगत नंदाघरीं ॥२॥ ऐकोनियां ऐसें आला अकस्मात । यशोदा देखत सन्मुख त्या ॥३॥ श्रीकृष्णासी तेव्हां वोसंगीं घेतले । दंडवत केलें ब्राह्मणासी ॥४॥ सन्मुख बैसोनि वर्तमान पुसे । बाळाचें या कैसें चिन्ह सांगा ॥५॥ पंचांग त्या वेळी काढिलें कपटानें । मान तुकवोनि पहातसे ॥६॥ नामा म्हणे मैदें पंचांग पाहून । यशोदे लागून बोलतसे ॥७॥
५८. तुझिया पुत्रासी लागलेंसें मूळ । करील निर्मूळ सर्वत्रांचें ॥१॥ बालकांचे अंगी अवचिन्हें बहुत । नेऊनि गर्तेत टाका यासी ॥२॥ लोभ धरूनिया ठेवाल बाळकासी । ग्रासील सर्वांसी एकदांची ॥३॥ ऐकोनी यशोदा गहिंवरोनी बोले । गर्गानें कथियेले उत्तम गुण ॥४॥ अमंगळ वणी पुनरपि बोलिला । गर्ग तो चुकला गणितासी ॥५॥ स्तनपान करीत असतां श्रीकृष्ण । मांडिलें विदान नामा म्हणे ॥६॥
५९. ठाईंहूनि जातीं उखळें उडताती । मस्तकीं आदळती येऊनियां ॥१॥ पाट वरवंटे वस्तुमात्रालागीं । जीव त्या प्रसंगी येता झाला ॥२॥ घाबरे दुर्जन पळाया पहात । आडव्या ठाकत बाजा पुढें ॥३॥ जानवें तुटलें पंचांग फाटलें । धोतरहि गळाले डुंगणाचे ॥४॥ पृष्ठीवरी होती बदबदा मार । तेथून सत्वर पळता झाला ॥५॥ आयुष्याची बाकी कांही उरली होती । म्हणोनि श्रीपति सोडे त्यातें ॥६॥ नामा म्हणे जीव घेऊनि पळाला । मथुरेसी आला कंसापाशीं ॥७॥
६०. परीक्षिती राया सांगतसे शुक । वैकुंठनायक रांगतसे ॥१॥ दुडदुडा पळती मुखीं घाली माती । शेणांत लोळती दोघेजण ॥२॥ नंदाच्या पुढील ओढताती ताट । मिटक्या मटमट वाजविती ॥३॥ कटीं कडदोरा वांकी घुंघुरुवाळा । पिंपळपान भाळां शोभतसे ॥४॥ देवातें झोंकिती वर्जिल्या रडती । धडोधडीं येती बिदीमाजीं ॥५॥ वत्साचिये पुच्छें बळे ओढताती । खोडी न सोडती दोघेजण ॥६॥ विमानांची दाटी येताती सुरवर । नाम्याचा दातार पहावया ॥७॥
६१. मृगाचे ते श्रृंगे धरोनि नाचती । जन हांसतती खदखदां ॥१॥ भोजना बैसती घांस घेती हाती । मांजरे देखती दुरोनियां ॥२॥ गळां त्यांच्या तेव्हीं धरी मेघ:श्याम । पुच्छ बळिराम ओढीतसे ॥३॥ यशोदा धांवत खदखदां हांसत । गवळणी समस्त पहाताती ॥४॥ पुसतांची मामा चुंगई दाविती । मर्कटाचे धरिती दोन्ही कान ॥५॥ रोहिणीसी म्हणे डसतील बाळ । किती म्यां सांडती भूमीवरी ॥७॥ नामा म्हणे स्वामी सर्वांचा जो साक्षी। धरीतसे पक्षी चंचुवातें ॥८॥
६२. मुतूनिया हातें भूमी सारविती । पोटासी पुशिती दोघेजण ॥१॥ घेऊनिया काष्ट घाशिताती दांत । वांकुल्या दावित नंदालागी ॥२॥ जेवितां जेवितां बाहेर पळती । श्वानासी बाहती यूयू करुनी ॥३॥ तयापुढें दोघे ठेवोनियां वाटी । घालिताती मिठी गळां त्याच्या ॥४॥ देखोनियां जन खदखदां हांसती । यशोदे सांगती कौतुकानें ॥५॥ भिंती धरुनिया उभे राहताती । आधार जगती ज्यांचा असे ॥६॥ उभयतां जाती बिदीं खेळावया । कुरवंडीन काया नामा म्हणे ॥७॥
६३. मिळूनं सौंगडे सांगती तयांसी । चला गोरसासी देतों तुम्हां ॥१॥ गेले असे एक गौळण जळाला । सांगे गोपाळाला तेथें जाऊं ॥२॥ न पुरेची हात दूध शिंक्यावरी । करावें मुरारी कैसें येथें ॥३॥ पाटावरी पाट रची वनमाळी । पाडीतसे डुळी मोहरीनें ॥४॥ बडवोनी टिरी नाचतसे पेंदा । भलीले गोविंदा युक्ती केली ॥५॥ उदलाले बेते कलूं नका गलबला । थांबालीले गोला लोनियाचा ॥६॥ कोणी पिती दुध कोणी खाती दहीं । आली लवलाही गवळण ते ॥७॥ अहर्निशीं धरुं मी जपतसे तुज । जासी कैसा आज चोरटीया ॥८॥ मुखींहूनि पय टाकी तिच्या डोळां । नामा म्हणे पळा सांगतसे ॥९॥
६४. गाऱ्हाणें सांगाया । आल्या गोकुळीच्या स्त्रिया ॥१॥ यशोदा ऐकत । पळे बाहेरी भगवंत ॥२॥ एक म्हणे लोणी । माझें भक्षी चक्रपाणी ॥३॥ फोडितसे भांडे । विर्जिंलिया म्हणे रांडे ॥४॥ गाई वासरे सोडिती । येऊनी आम्हांसी सांगतों ॥५॥ अष्टदळ काढिलें अंगणीं । वरी मुते चक्रपाणी ॥६॥ घेऊनियां आला अग्न । तुझ्या घरासी लावीन ॥७॥ देईन मी तोंडावर । तुझ्या बापाचे हें घर ॥८॥ घेतसे वरखडे । शिव्या देऊनियां रडे ॥९॥ देखोनियां गरोदर । म्हणे केवढें उदर ॥१०॥ सांगतो गाऱ्हाणी नामा म्हणे ऐका कानी ॥११॥
६५. एक म्हणे धरी स्तन । याचे उपटीन कान ॥१॥ यशोदे तुला येईल राग । आपुल्या पोरा कांही सांग ॥२॥ अंधारी लपत । पोरें करिती आकान्त ॥३॥ सांगतसो शिकवणा । खोडी नको करूं कान्हा ॥४॥ तोंड करूनि वांकडे । मला म्हणे तशीच रडे ॥५॥ देव पोरां शिकवीत । गोरस आणा रे समस्त ॥६॥ आम्ही निजलों समस्त । काजळ मुखासी लावीत ॥७॥ मेले आणूनियां सर्प । माझ्या पोरा दावी दर्प ॥८॥ योगियाचे न ये लक्षा । त्यासी लावुं म्हणती शिक्षा ॥९॥ अनंत गाऱ्हाणी । नामा म्हणे कीर्ति वानीं ॥१०॥
६६. मुलें सांगताती । माती खातो गे श्रीपती ॥१॥ लाकूड घेऊनि हातांत । माती खातो कां पुसत ॥२॥ भावा भुललासी खरा । कांपतसे थरथरां ॥३॥ मुख तिथें उघडोनी । दावी तेव्हां चक्रपाणी ॥४॥ ब्रह्मांडे देखिलीं । नामा म्हणे वेडी झाली ॥५॥
६७. यशोदा घुसळती । स्तन मागे भगवंत ॥१॥ घालोनी पदर । पाजीतसे जगदीश्वर ॥२॥ दूध जातेस उतोन । उठे कृष्णासी टाकून ॥३॥ मंथनपात्रातें फोडीत । पळे तेथूनि त्वरित ॥४॥ मागें धांवली यशोदा । धरावया त्या गोविंदा ॥५॥ हाती न लगे जगजेठी । नामा म्हणे होय कष्टी ॥६॥
६८. कृपा उपजली । उभा राहे वनमाळी ॥१॥ धरूनि आणिला । आजी बांधीन मी तुला ॥२॥ दावें सोडोनिया । बांधितसे देवराया ॥३॥ फार करितसे खोड्या । गोपी दाविती वांकुल्या ॥४॥ दावी अनंत लावीत । दोन बोटे उणें येत ॥५॥ करिताती चोज । परी नोव्हेचि उमज ॥६॥ श्रमतसें वारंवार । पुरती करी जगदोद्धार ॥७॥ विष्णुदास नामा पुढें । आला जेथें उभी झाडें ॥८॥
६९. कुबेराचे पुत्र मदोन्मत्त झाले । म्हणूनि शापिले नारदानें ॥१॥ व्हाल तुम्हीं वृक्ष ऐकोनी सावध । झाला अपराध ऋषिराया ॥२॥ विमलार्जुन वृक्ष व्हाल गोकुळांत । उश्शाप कृपाळू तो ॥३॥ कृष्णाचा चरण लागेल तुम्हांसी । आपुल्या स्थळासी याल वेगीं ॥४॥ मोडितसे तेव्हां वृक्ष लक्ष्मीचा पती । दोघे निघताती दिव्य पुरुष ॥५॥ नामा म्हणे तेव्हां करिताती स्तुति । पापें दग्ध होती ऐकतांची ॥६॥
७०. दामोदरा केशवा वामना देवा कृष्णा परंज्योति नारायणा तुज नमो ॥१॥ विश्वव्यापका जर्नादना वासुदेवा निर्गुणा । अव्यया जगजीवना तुज नमो ॥२॥ अनंत अवतार घेसी भक्तांसाठी । कृपाळू जगजेठी तुज नमो ॥३॥ यज्ञेशा सर्वेशा दयानिधी हृषीकेशा । पुराणपुरुषा तुज नमो ॥४॥ धन्य हा दिवस देखिले तुझे पाय । कृपादृष्टी पाहें आम्हांकडे ॥५॥ जोडोनियां हात करितों विनंती । देई तुझी भक्ति जन्मोजन्मी ॥६॥ करुनि नमस्कार हळूहळू चालती । वेळोवेळां पहाती कृष्णाकडे ॥७॥ मोडतांचि वृक्ष धांवोनियां येती । मग पहाताती नामा म्हणे ॥८॥
७१. समस्तां सांगते लहानालीं मुलें । नवल देखिलें आम्हीं आतां ॥१॥ वृक्ष मुळींहूनि दोघे निघताती । पायासी लागती कान्होबाच्या ॥२॥ यशोदेचें मनी झालासे विवेक । वैकुंठनायक येथें आला ॥३॥ नामा म्हणे तिशीं घालितसे माया । अपराध तया काय असे ॥४॥
७२. नंदे सोडविलें तेव्हां त्या कृष्णासी । नासुंद्या गे यासीं दही दूध ॥१॥ मजला लेंकरें नाहीत गे फार । विश्रांतीसी थार एवढेंचि ॥२॥ निवारिलें विघ्न देवें हें केवढें । पडती गे झाले याजवरी ॥३॥ आजपून यास बोलसी कठीण । देईन मी प्राण तुजवरी ॥४॥ स्फुंदस्फुंद रडे तेव्हां नारायण । देईं यासी स्तन भुकलासे ॥५॥ यशोदा बहात न ये वनमाळी धांवोनि कुरवाळी वदन त्याचें ॥६॥ समजावोनि देवा पाजितसे स्तन । घालीत भोजन नामा म्हणे ॥७॥
७३. एक गोप तेव्हां स्त्रियेस सांगत । सांठवी समस्त नवनीत ॥१॥ देवाचा नवस आहे पुरवणें । धरावे येथून अनसुट ॥२॥ सांगोनिया ऐसें राहिला तो स्वस्थ । मागें स्रीनें कृत्य काय केलें ॥३॥ चोरोनियां घृत भरोनि घागरी । नेवोनि शेजारीं ठेवियेल्या ॥४॥ गौळियानें तेव्हां संकल्प सोडिला । नवस फेडिला नामा म्हणे॥५॥
७४. गोपीने घृतासी चोरोनी ठेविलें । देवासी कळलें अंतर्यामी ॥१॥ सेजे घरीं होते ठेविलें चोरून । सौंगडे घेऊन गेला तेथें ॥२॥ आज्य घेऊनियां गोपाळासी देत । आपण भक्षीत आनंदानें ॥३॥ तृप्त होऊनियां गेला क्रीडायासी । पूर्ण नवसासी केलें त्यांच्या ॥४॥ नामा म्हणे ऐसा वैकुंठानायक । दावीत कौतुक नानापरी ॥५॥
७५. कांही एक दिन लोटालियावरी । गोपी तीचे घरी प्रवेशली ॥१॥ म्हणे माझा कुंभ देई वो आणून । येरीनें सदन धुंडाळीलें ॥२॥ म्हणे सये येथें नाही तुझें घृत । ऐकोनियां मात क्रोधावली ॥३॥ चोरी नवनीत नाहीं तुझें गेले । माझें काय झालें पुसतसे ॥४॥ नष्टें अभिलाष केला सांग सत्य । बोलोनि निवांत राहिली ते ॥५॥ कलह करावा भ्रतारा कळेल । शिक्षा तो करील यथास्थित ॥६॥ न मिळे जाणोन म्हणे कृष्णार्पण । आली तें बोलोनी मंदिरासी ॥७॥ नामा म्हणे शुक सांगे परीक्षिती । ऐसी किती ख्याति तुज सांगों ॥८॥
७६. एकदा श्रीकृष्ण खेळत असतां । प्रवेशे अवाचिता गोपीगृहीं ॥१॥ दोहीं करें तेव्हां नेत्र चोळितसे । गोपी पुसतसे काय झालं ॥२॥ कृष्ण म्हणे माझे दुखताती डोळे । उपाय न कळे करूं काय ॥३॥ पुत्राची जननी तिचें दूध मिळे । घालितांची डोळे बरे होती ॥४॥ गोपी म्हणे दूध देतें मी काढून । तें नेत्रीं घालून बरें करी ॥५॥ देव म्हणे तूं दूध काढून देसी । कैसा गुण त्यासी येईल सांग ॥६॥ माझिया करानें पिळूं देसी स्तन । तरी येईल गुण लवकरी ॥७॥ ऐकतांची गोपी धांवे मारावया । पळे उठोनियां नामा म्हणे ॥८॥
७७. यशोदे भोंवला मिळाल्या गौळणी । सांगती गाऱ्हाणी नानापरी ॥१॥ गोरस भक्षोनि फोडितो भाजन । गोकुळ सोडोनि जाऊं सये ॥२॥ एक गोपी म्हणे माझ्या घरीं येशीं । बांधीन खांबासी तुजलागीं ॥३॥ यशोदेसी ऐशीं सांगोनि गाऱ्हाणीं । चालिल्या कामिनी गृहापती ॥४॥ नामा म्हणे गोपी बोलिली बांधीन । तिजवरी विघ्न करी देव ॥५॥
७८. निशी प्राप्त होतां भ्रताराचे सेजे । गोपिका ती निजे आंनदाने ॥१॥ संधी पाहोनिया प्रवेशला देव । करी नवलाव काय तेव्हां ॥२॥ भ्रताराची दाढी कांतेची ती वेणी । एकत्र करूनी ग्रंथी देत ॥३॥ करूनि कौतुक निघोनियां गेला । अरुणोदय झाला तयेवेळीं ॥४॥ गोदोहनालागीं गोपी ते उठत । वेणी आसडत दाढीसंगें ॥५॥ भ्रतारासी तेव्हां बोले ते कामिनी । न धाये अजूनि मन कैसें ॥६॥ भ्रताराचे दाढी ओढतांच जाण । सक्रोध होऊन बोलतसे ॥७॥ मस्त होऊनियां माजली धांगडी । करीसी ओढाओढी मजलागीं ॥८॥ नामा म्हणे तेंव्हा उठोनी बैसती । आश्र्चर्य करिते मनामाजीं ॥९॥
७९. उभयतां तेव्हां कलह करिताती । आण वाहताती परस्परें ॥१॥ सोडूं जंव पाजती सत्वर ग्रंथिका । न सुटे ब्रह्मादिकां कदाकाळीं ॥२॥ सोडितां सुटेना जाळितां जळेना । कापितां कापेना कांही केल्या ॥३॥ स्त्रियेलागीं तेव्हां भ्रतार बोलत । तुजसंगे मृत्यु मज आला ॥४॥ दोघेंहि रडत बिदिमाजीं येती । कोल्हाळ करिती तयेवेळीं ॥५॥ गोकुळींचे जन डोळा पाहताती । जाऊन सांगतीं नंदालागी ॥६॥ नामा म्हणे नंद बैसला चावडीं । घेऊनि आवडी कृष्णजीला ॥७॥
८०. गोपीगोप तेथें पातले त्वरित । हांसती समस्त देखोनियां ॥१॥ कृष्ण म्हणे कैशी बांधिसी मजला । बांधिले तुजला भगवंते ॥२॥ पायां पडताती रडोनी बोलती । सोडवा म्हणती आम्हांलागी ॥३॥ पाहोनी कींव त्यांची दया आली चित्ता । कृपेनें पाहतां मुक्त झाली ॥४॥ नामा म्हणे तेव्हां वंदोनि देवासी । गेली निजधामासी आनंदनें ॥५॥
८१. नंदाचिये घरी चंपाषष्ठी नेम । कुळीं कुळधर्म मार्तंडाचा ॥१॥ पकान्नेंही नाना रोटिया भरीत । केलीं अपरमित यशोदेने ॥२॥ वाघियामुर्ळी सांगितली दोन्ही । आला चक्रपणी खेळतची ॥३॥ मातेलागीं म्हणे लागलीसे क्षुधा । थांब रे गोविंदा म्हणे माता ॥४॥ घेतलीसे आळी करी लगबग । विस्तारलें सांग नैवेद्यासी ॥५॥ नेऊनियां पुढें देवांच्या ठेविले । बोलवा वहिले आमंत्रिक ॥६॥ तों वरी मागें तो भक्षी नारायण । यशोदा आपण रागावली ॥७॥ दुरळ हा देव होय आतां कैसें । मार्तंडाचे पिसें लागे तुज ॥८॥ करी क्षणामाजीं वांकडेंचि मुख । हरी खात वीख कालवलें ॥९॥ जाणीतला भाव मायेचें अंतर । करूनियां खरें दावी देव ॥१०॥ वांकडियां हातें ग्रास घाली मुखें । मुख तेंहि सुखें तैसें दावी ॥११॥ पिसाळल्यापरी करी वेडेचार । भय वाटे फार मायेलागीं ॥१२॥ पूर्वी म्यां सांगता नायकसी कैसा । पुढें हा वळसा वोढवला ॥१३॥ आले देवऋषि हालवितां सुपें । त्यांचिया न बापें देव निघे ॥१४॥ वासोनियां डोळे तयाकडे पाहे । कांपे तया भये थरथरां ॥१५॥ मंत्रूनिया पाणी आणिला अंगारा । तयाचा मातेरा केला देवें ॥१६॥ नवसा न पावती गोकुळींच्या देवता । उपाय मागुता राहिलासे ॥१७॥ चिंतावली माय मुर्च्छा आली तिसी । झाली पोरपिसी मोहजाळें ॥१८॥ जाणोनी अंतर म्हणे कृष्णार्पण । तेव्हां आलें विघ्न दूर होय ॥१९॥ नामा म्हणे देव पाहे कृपादृष्टी । जाणवलें पोटी हाचि देव ॥२०॥
८२. गोपिका म्हणती यशोदे सुंदरी । करीतो मुरारी खोडी बहु ॥१॥ यशोदेप्रती त्या गौळणी बोलती । संकष्ट चतुर्थी व्रत घेई ॥२॥ गणेश देईल त्यासी उत्तम गुण । वचन प्रमाण मानांवें हें ॥३॥ गजवदनासी तेव्हां म्हणत यशोदा । माझिया मुकुंदा गुण देईं ॥४॥ ऐसें हें वचन ऐकून कृष्णनांथें । सत्य गणेशातें केलें तेव्हां ॥५। एक मास खोडी देवें नाहीं केली । प्रचीत ते आली यशोदेसी ॥६॥ धन्य धन्य देव गणपती पाहे । यशोदा ती राहे उपवसी ॥७॥ इंदिरबंधूचा उदय होऊं पाहात । यशोदा करीत पूजनासी ॥८॥ शर्करामिश्रित लाडू एकवीस । आणीक बहुवस मोदक ते ॥९॥ ऐसा नैवेद्याचा हारा तो भरोनी । देव्हारा घेऊनि ठेवी माता ॥१०॥ मातेसी म्हणत तेव्हां हृषीकेशी । लाडू केव्हां देशी मजलागीं ॥११॥ यशोदा म्हणत पूजीन गजवदन । नैवेद्य दावून देईन तुज ॥१२॥ ऐसें म्हणूनियां माता बाहेर गेली । देव्हाऱ्याजवळीं हरि होता ॥१३॥ एकान्त देखोनि हारा उचलिला । सर्व स्वाहा केला एकदांची ॥१४॥ घेऊनियां ग्रास उगीच बैसला । भक्तालागीं लीला दावीतसे ॥१५॥ धूप घेऊनियां आली सदनातें । रिता हारा तेथें देखियेला ॥१६॥ विस्मय बहुत मातेसी वाटला । नैवेद्य हरिला पुसतसे ॥१७॥ कृष्ण म्हणे सत्यवचन मानी माते । एक सहस्त्र उंदीर आले येथें ॥१८॥ त्यांत एक थोर होता तो मूषका वरी विनायक बैसलासे ॥१९॥ सकळही लाडू सोंडेनें उचलिले । सर्व आकर्षिले एकदांची ॥२०॥ सर्वांगासी त्यानें चर्चिला शेंदूर । सोंड भयंकर हालवितसे ॥२१॥ उंदीर भ्यासूर भ्यालों मी देखून । वळली वदनीं बोबडी ते ॥२२॥ न बोलवे कांही माझेनी जननी । क्षुधा मज लागोनी लागलीसे ॥२३॥ लाडू मज देईं म्हणे जनार्दन । माता क्रोधें करून बोलतसे ॥२४॥ माता म्हणे कृष्णा पाहूं तुझें वदन । लाडू त्वांचि पूर्ण भक्षियेले ॥२५॥ हरि म्हणे माते लाडू ते बहुत । मावतील मुखांत कैसे माझ्या ॥२६॥ गणपति सर्व लाडू गेलासे घेऊन । आलें विहरण मजवरी ॥२७॥ हरी म्हणे मज
८३. कोणी एके दिनीं श्रीकृष्ण अंगणी । विलोकी नयनीं प्रतिबिंब ॥१॥ मातेप्रती तेव्हां म्हणतसे हरी । काढोन झडकरी देई मज ॥२॥ माता म्हणे बाला न ये ते काढितां । आणीक अनंता माग कांही ॥३॥ ऐसें ऐकोनियां रडतसे हरी । त्यासी नानापरी समजावीत ॥४॥ बहुत खेळणीं पुढें ठेवी माता । परी तो रडतां न राहोचि ॥५॥ पालखीं नेऊनि हरीसी निजवीत । यशोदा ते जात स्वकार्यासी ॥६॥ तेच समयीं राधा आलीसे मंदिरीं । देखिला श्रीहरी रडतां तिनें ॥७॥ पालखीं जवळी जाऊनि सत्वर । घेत कडेवर हरीलागीं ॥८॥ राधा म्हणे कां तूं रडतोसी चाटा । गोष्टी त्या अचाटा सांगतोसी ॥९॥ ऐसें ऐकोनियां उगाची राहिला । खेळवी हरिला प्रेमें राधा ॥१०॥ मागुती नेऊनि पालखीं घातला । रडावा लागला हरी तेव्हां ॥११॥ राधेसी म्हणत यशोदा सुंदरी । यासी क्षणभरी नेई आतां ॥१२॥ आपुले मंदिरा घेऊन जाय यासी । ऐकोनि मानसीं संतोषली ॥१३॥ नामा म्हणे राधा घेऊन हरीसी । गेली मंदिरासी आपुलिया ॥१४॥
८४. मंदिरा नेऊनि पलंगी बैसविला । म्हणत हरीला तयेवेळीं ॥१॥ ऐशिया समयीं थोर तूं अससी । तरी हृषीकेशी बरें होते ॥२॥ देखोनि भाव तिचा थोर झाला हरी । पाहूनि सुंदरा आनंदली ॥३॥ सुखशयनी राधा एकान्तीं असतां । अनया अवचितां आला तेथें ॥४॥ सक्रोध होऊनि बोलला राधेसी । कोणसी बोलसी गुजगोष्टी ॥५॥ भ्रताराचा शब्दा ऐकतां श्रवणीं । दचकली मनीं राधिका ते ॥६॥ हात जोडोनियां विनवीत हरीसी । होई हृषीकेशी सान आतां ॥७॥ ऐकोनि करुणा बाळ झाला हरी । दहीभात झडकरी ठेवी पुढें ॥८॥ कवाड उघडून बोलत अनयासी । घरांत हृषीकेशी जेवितसे ॥९॥ कावड ठेवूनि घरांत तो आला । जेवितां देखिला कृष्णनाथ ॥१०॥ नामा म्हणे अनया आनंदला मनीं । हृदयीं चक्रपाणी धरियेला ॥११॥
८५. राधेप्रती अनया बोले तयेवेळीं । घरांत एकली अससी तुं ॥१॥ एकलें हें तुज कर्मेना मंदिरी । खेळावया हरी आणीत जाई ॥२॥ भ्रतारवचन राधेनें ऐकोनी । आनंद तो मनी थोर तिच्या ॥३॥ स्वामी तुमची आज्ञा मजलागी प्रमाण । म्हणोनि चरण वंदियेले ॥४॥ सुखशयनी राधा भोगीत अनंता । गोकुळांत वार्ता प्रगटली ॥५॥ राधेचिया घरीं थोर होतो हरी । गोकुळींच्या नारी गुजगुजती ॥६॥ यशोदे मातेसी सांगती सुंदरी । आंवरी मुरारी आपुला हा ॥७॥ तैसीच जाऊन राधेच्या गृहासी । सांगती सासूसी तिच्या तेव्हां ॥८॥ राधेलागीं वृध्दा म्हणे तयेवेळी । घरासी वनमाळी आणू नको ॥९॥ नामा म्हणे लोकीं पडियेली तुटी । तिसी जगजेठी अंतरला ॥१०॥
८६. प्रात:काळीं राधा उठोनिया जाण । नंदसदनावरून पाण्या जात ॥१॥ इकडे गोदोहन करीतसे हरी । पाहे उभी द्वारीं रधिका ते॥२॥ विसरे गोदोहन वृषभाखालीं बैसत । कृष्णजींचे चित्त वेधियेलें ॥३॥ भरणा रिचवोनी बाहेर आली माता । वृषभ दोहतां हरी देखे ॥४॥ माता म्हणे काय करीसी घननीळा । प्रत्युत्तर त्या वेळां हरी देत ॥५॥ दाराकडे पाहे राधेसी न्याहाळून । मातेसी वचन बोलतसे ॥६॥ भरणा भरला आतां जाईं तूं घेऊन । माता क्रोधायमान झाली तेव्हां ॥७॥ कृष्णासी यशोदा पाहें । वृष्भ कीं गाय दोहतोसी ॥८॥ कृष्ण खालीं पाहे वृषभ देखिला । म्हणे यशोदेल ऐक एक ॥९॥ देवाचा नवस चुकलीस बहुतेक । चौथानांचे थान एक झाले ॥१०॥ वचन ऐकोनी हांसत यशोदा । द्वारी उभी राधा देखियेली ॥११॥ कां गे तेथें उभी घेऊनी घागर । जातसे सत्वर राधा तेव्हां ॥१२॥ नामा म्हणे ऐसें झालें गोदोहन । मुख प्रक्षाळून हरी जेवी ॥१३॥
८७. मंथना आरंभ करीतसे राधा । आठवी गोविंदा मनामाजी ॥१॥ मेळवोनी मुलें खेळे तिचे द्वारीं । देखिला श्रीहरी राधिकेनें ॥२॥ विसरोनी मंथन रित्या डेरीयांत । रवी फिरवीत गरगरां ॥३॥ डेर खडखडां वाजतां ऐकोनी । वृध्दा ते धांवोन बाहेर आली ॥४॥ सासू म्हणे काय गेले तुझे नेत्र । देतसे उत्तर राधा तिसी ॥५॥ डेरा धड किंवा फुटका म्हणूनी । रवी घुसळोनी पहातसे ॥६॥ वृध्दा म्हणे तुझें चित्त नाहीं स्थिर । द्वारीं हो श्रीधर देखियेला ॥७॥ रांगे भरोनियां बोलत म्हातारी । येथें कां रे हरी खेळसी तूं ॥८॥ कृष्ण म्हणे आम्ही खेळतों बिदीसीं । तूं का दटाविसी थेरडिये ॥९॥ ऐसें बोलोनियां श्रीहरी पळाला । घरासी तो गेला नामा म्हणे ॥१०॥
८८. मध्याह्नकाळी मग हरीसी घेऊन । करीतसे भोजन यशोदा तें ॥१॥ भोजन करूनि पलंगी निजत । श्रीकृष्णासी घेत पुढें तेव्हां ॥२॥ यशोदेसी सुखनिद्रा हो लागली । राधिका ते गेली यमुनेसी ॥३॥ नेत्रासीं पदर लावोनि रडत । अंतरी अनंत आठवोनी ॥४॥ करुणाशब्द तिचा ऐकोनी श्रवणीं । उठला चक्रपाणी तेथोनियां ॥५॥ जावोनियां राधा धरिली पदरीं । तिजलागीं हरि समजावीत ॥६॥ संसारासी माझ्या पडियेलें पाणी । ऐसें चक्रपाणी तुवां केलें ॥७॥ इकडे यशोदा ती जागी जंव होत । हरीसी धुंडीत तयेवेळीं ॥८॥ एखादी हा कळी घेऊन येईल आतां । पहातसे माता चहूंकडे ॥९॥ पाउलाचा मार्ग चालिली काढीत । पावली त्वरीत यमुनातीरां ॥१०॥ राधा तयेवेळी म्हणे रे अनंता । पैल तुझी माता येत असे ॥११॥ मातेसी देखूनि गडबडां लोळत । यशोदा ते घेत कडेवरी ॥१२॥ मातेसी म्हणत चोरोनि कंदुक । घेउनियां देख आली तेथें ॥१३॥ माता म्हणे कां वो यासी रडविसी । चेंडू तूं हरिसी देई वेगीं ॥१४॥ मा मीसें हा मजवरी घेई गे तुफान । मजपाशी जाणा चेंडू नाही ॥१५॥ कृष्ण म्हणे माते झाडा घेई आतां । कंदूक तत्त्वता निघेल पैं ॥१६॥ वस्त्र जवं झाडीत राधा तयेवेळीं । पडियेला भूतळीं कंदूक तो ॥१७॥ ऐसें देखोनिया लज्जित जहाली । हांसत वनमाळी नामा म्हणे ॥१८॥
८९. चेंडू देखोनियां यशोदा कोपली । म्हणे तयेवेळीं राधिकेसी ॥१॥ महा नष्ट तुम्ही अवघिया गवळणी । माझा चक्रपाणी ब्रह्मचारी ॥२॥ इतुकें ऐकोनी राधा ते चालिली । स्वगृहासी गेली आपुलिया ॥३॥ राधेचिया मनीं समजले पूर्ण । ब्रह्मसनातन श्रीकृष्ण हा ॥४॥ इकडे यशोद घेऊनी हरीसी । गेली मंदिरासी नामा म्हणे ॥५॥
९०. गोकुळीं अनर्थ होताती बहुत । मिळोनी समस्त विचारिती ॥१॥ वृध्द ते म्हणती येतें आमुच्या मना । जाऊं वृंदावना सकळीक ॥२॥ समस्तां तयांचा विचार । निघती नारीनर शीघ्र तेव्हां ॥३॥ अहनिंशीं देव करिती जतन । नामा म्हणे मन गोविंदा पैं ॥४॥
९१. विचारीत हो श्रीपती । जे मी जातो वनाप्रती ॥१॥ राखावया गायी । भार उतरावया मही ॥२॥ एके दिनीं सायंकाळी । नंदा पुसे वनमाळी ॥३॥ उद्या जाईन मी रानां । घेऊनि वा रे गोधना ॥४॥ बुध्दीचा चालक । नामा म्हणे हाचि एक ॥५॥
९२. प्रात:काळी मुलें येताती सकळ । ऊठ रे गोपाळा म्हण्ताती ॥१॥ आळस देऊनी उठे देवराणा । बळिराम गोधना सोडीतसे ॥२॥ माता देऊनि स्तन काकुळती येत । सांभाळा भगवंत वनामध्यें ॥३॥ जवळींच खेळा जाऊं नका दूरी । सांभाळा मुरारी प्राण माझा ॥४॥ होताती उत्पात याजवरी मोठे । मोडतील कांटे सांभाळावे ॥५॥ आसनीं शयनीं भोजनीं जतन करा । नामया दातारा केशिराजा ॥६॥
९३. चालियेलें तेव्हां गडी आणि देव । खेळताती सर्व आनंदानें ॥१॥ वत्साचिया रूपें वत्सासुर आला । माराया कृष्णाला परीक्षिती ॥२॥ पाहोनियां ऐसें तयासी मारिलें । झोकोनिया दिलें आकाशांत ॥३॥ चला आतां जेवूं बैसूं एके ठायीं । काढा रे लवलाही शिदोरीया ॥४॥ गोपाळा मिळोनी आनंदें जेविले । ब्रह्मरसें धाले कृष्णासंगे ॥५॥ उदक प्राशन करावया आले । बकाने देखिलें कृष्णजीला ॥६॥ दुष्टबुध्दी तेव्हां देवासी गिळीत । हृदया जाळीत उगाळील ॥७॥ धरोनियां हातें उभाचि चिरीला । आनंद देवला न समाये ॥८॥ नामा आले घरासी सकळ । सांगताती बाळें वर्तमान ॥९॥
९४. उठोनी प्रात:काळी गौळणी बोलती । जाईल श्रीपती वना आतां ॥१॥ चला जाऊं त्याचें पाहूं गे श्रीमुख । हरेल ही भूक डोळियांची ॥२॥ तांतडीने येती नंदाचिया घरा । पहाती उदारा कृष्णराया ॥३॥ कुरळे हे केश सुहास्य वदन । आकर्ण नयन शोभताती ॥४॥ अरुणोदय प्रभा अधर दिसती । हिरे झळकती दंत तुझे ॥५॥ भोंवया व्यंकटा सुंदर नासिक । पाहोनियां सुख फार होय ॥६॥ लल्लाटीं शोभत केशराचा टिळा । वर बिंदु रेखिला कस्तुरीचा ॥७॥ वैजयंती माळा किरीत कुंडलें । नामयानें केले निंबलोण ॥८॥
९५. उठोनियां प्रात:काळी । देवें मुरली वाजविली ॥१॥ गडी मिळोनी समस्त । घ्या रे शिदोऱ्या सांगत ॥२॥ अलंकार घालिताती । दिसे सुशोभित मूर्ति ॥३॥ नामा म्हणे स्वामी माझा । आला भक्तांचिये काजा ॥४॥
९६. अनेक पुष्पांच्या साजताती माळा । गुंजाहार गळां शोभताती ॥१॥ रक्त पीतांबर आरक्त अधर । चरणीं सुंदर चालताती ॥२॥ रक्त चंदनाची घेतलीसे उटी । मयूर पत्रवेठीं शोभताहे ॥३॥ शिंगे रंगविती देऊनियां रंग । चालत श्रीरंग मागें मागें ॥४॥ चित्तीं सर्वकळ राहे ऐसे ध्यान । नामा म्हणे धन्य तोचि एक ॥५॥
९७. शिवादिक ज्याचें बंदिती पायवणी । पायांवरी न्हाणी यशोदा ते ॥१॥ नंद पुण्य लेखा नव्हे आम्हांप्रती । शुक परीक्षिती सांगतसे ॥२॥ सनकादिक ज्याचे ध्यानीं झाले पिसें । गायी चारीतसे गोकुळांत ॥३॥ गडीयासी काला वांटितो श्रीधर । कौतुक सुरवर पहाताती ॥४॥ नामा म्हणे सुख देईल भक्तांसी । वधील दुष्टांसी स्वामी माझा ॥५॥
९८. कंस धाडी अधासुर । भारी नंदाचा कुमर ॥१॥ एक ओंठ खालीं । दुजा मेघाच्या मंडळीं ॥२॥ गाई गोपाळ उदरीं । देवा कळलें अंतरी ॥३॥ आंत प्रवेशला कृष्ण । रूप धरीत वामन ॥४॥ क्षणार्धेंचि मारी । भक्तजनांचा कैवारी ॥५॥ भेणें गोपाळ पडियेलें । कृपादृष्टी उठविलें ॥६॥ तेज अद्‌भुत निघालें । कृष्णमुखीं प्रवेशलें ॥७॥ भक्तासी रक्षीत । नामा म्हणे कृष्णनाथ ॥८॥
९९. गडी आणि रमापती । तेव्हां आनंदे जेविती ॥१॥ कोणी मांडिताती पानें । वरी ठेविताती अन्नें ॥२॥ कोणी ठेवी मांडीवरी । कोणी जेवी भूमीवरी ॥३॥ कोणी पसरिती चवाळें कोणी पसरिताती ॥४॥ गोळे घेऊनियां हातीं । येरयेरातें हाणिती ॥५॥ पाहताती देव । धन्य धन्य त्यांचा भाव ॥६॥ मिटकीया देती । देवा वांकुल्या दाविती ॥७॥ माया मोही ब्रह्मादिका । नामा म्हणे तेंचि ऐका ॥८॥
१००. गौळियांची पोरें वांकुल्या दाविती । क्रोधायला चित्तीं ब्रह्मदेव ॥१॥ चोरोनियां नेत गोवत्स गोपाळ । पाहुं याचे बळ किती आहे ॥२॥ जाणोनी अंतर देव हांसतसे । सामर्थ्य पहातसे पुत्र माझा ॥३॥ तेथुनी आणावी नव्हे हें उचीत । म्हणेल किंचित पराक्रम ॥४॥ नामा म्हणे ऐसें विचारलें चित्तीं । करीत श्रीपती काय तेव्हां ॥५॥
|
हे साहित्य भारतात तयार झालेले असून ते आता प्रताधिकार मुक्त झाले आहे. भारतीय प्रताधिकार कायदा १९५७ नुसार भारतीय साहित्यिकाच्या मृत्युनंतर ६० वर्षांनी त्याचे साहित्य प्रताधिकारमुक्त होते. त्यानुसार १ जानेवारी १९५६ पूर्वीचे अशा लेखकांचे सर्व साहित्य प्रताधिकारमुक्त होते. | 
|
[[]]
