________________
गंगाजल / ९७ एकंदरीने स्वत:च्या कर्तबगारीवर, समाजानं त्याचं हे जे चित्र त्याच्या डोळ्यांपुढं उभं केलं होतं, त्यावर खूष होता. एक दिवस संध्याकाळच्या वेळी सेन नदीवरील एक पूल तो ओलांडीत होता. रस्ता जवळ-जवळ निर्मनुष्य होता. अशा कातर वेळी अर्धवट अधारात एक बाई पुलाच्या मध्यभागी कठड्याला टेकून नदीकडे पाहत उभी राहिलेली त्याला दिसली. अशा वेळेला ती बाई का उभी असावी, असा विचार त्याच्या मनाला चाटून गेला. बाईची उभी राहण्याची तन्हा, काय आझरतं तोंड त्याला दिसलं ते, यांवरून बाई दुःखीकष्टी असावी, असं वाटत होतं. तिच्या मनात काही भयंकर विचार तर नसेल ना, आपण तिची विचारपूस करावी का, असंही ओझरतं त्याच्या मनात येऊन गेलं. पण आपल्याला काय करायचं, म्हणून तो तसाच पुढे गेला. पुलाच्या दुसऱ्या सकाला पोहोचतो, तो त्याला पुलावरूनच एक आर्त किंकाळी ऐकू आली. मान वळून पाहतो, तो त्या मघाच्या बाईनं कठड्यावरून नदीत उडी घेतली, स त्याला दिसलं. धावत जाऊन आरडाओरडा करून लोक जमवावे, सालसापर्यंत बातमी पोहोचवावी, शक्य-तो आपणच उडी मारून तिला काढण्याचा प्रयत्न करावा, असंही त्याच्या मनात आलं. पण परत 'जाऊ दे, सला मरायचं होतं, पाणी पण फार गार असेल,' असं म्हणून तो पुढे सटकला. ___ तो पुढे गेला. संध्याकाळी त्याला एका बाईकडे जायचं होतं, याकडे तो गेला. पण ती हताश बाई व तिची शेवटची किंकाळी त्याला का विसरता येईना. तिच्या स्थितीची कल्पना आली असनही तिला तीतून १ काढण्यासाठी आपण काहीही प्रयत्न केला नाही, ही जाणीव त्याला .५दइना. आपल्या मनातच गरिबांचा कनवाळू असं आपल जे चित्र रगविलं होतं.त्याच्या पार चिंधड्या झाल्या. त्या कका यासाठी त्यानं आपल्या स्वत:ला दारूत बुडविलं, बायकाच्या सात स्वत:ला विसरण्याचा प्रयत्न केला. जगप्रवास केला. कशानंही ती "ला त्याचा पिच्छा सोडीना. शेवटी एक दिवस तो पॅरिसमधून नाहीसा ऊन, जिथं त्याला कोणी ओळखीचं नव्हतं, अशा हॉलडमधल्या एका । जाऊन तो राहिला. सदैव धुक्यात बुडालेल्या, सदैव एक प्रकारच्या चत्र थंडीनं भरून राहिलेल्या ह्या गावाचं वातावरण सर्वस्वी पॅरिसच्या ख होतं. जणू त्याच्या अंतर्मनाचं प्रतिबिंबच असं कंटाळवाणं, क्षुद्र, उपभोगात स्वतःला विसर
