हे पान प्रमाणित केलेले आहे.
भरित

१९


रांचा देश नसून खेड्यांचा देश आहे. गेल्या मनुष्यगणतीने हेच सिद्ध केले आहे. दहा हजार व वर लोकसंख्येची शहरें अवघ्या देशांत सत्तावीस असून त्यांत देशांतील एकंदर लोकसंख्येपैकी शेकडा २.१४ लोकवस्ति आहे. पांच हजारांवरील शहरांच्या वाट्याला अजून लोकसंख्येचा दहावा हिस्सा सुद्धां येत नाही. शेकडा नव्वदांवर लोक खेड्यापाड्यांनी राहतात; आणि निम्याहून अधिक जनता एक हजार लोकसंख्येच्या आंतील सहा लाख खेड्यांत कालक्रमणा करते. सरसकट शेकडा दहा लोक जरी शहरांत राहतात, तरी कोण्याना कोण्या खेड्यांत त्यांना वतन नाही असे शहरवासी आपल्या देशांत विरळा. तेव्हां सबंध हिंदीस्तान गांवगाड्यांत भरले आहे, असे म्हटले असतां आठ हात लांकूड आणि नऊ हात ढलपी असा आरोप खास येणार नाही. तरी तो कसा काय चालला आहे ह्याची पूसतपास करूं.