पान:पाश्र्चात्य पुरुषश्रेष्ठ.pdf/१२७

१२३

कोलंबस

 

---

 या वेळी पोर्तुगालच्या गादीवर प्रिन्स हेन्री नांवाचा राजा होता. भोवताली सर्वत्र पसरलेल्या भूगोल- शोधविषयक कल्पनेंत हाही सांपडला होता. आपल्या बापाबरोबर मूर लोकांना झोडपावयासाठीं तो आफ्रिकेच्या पश्चिम किनाऱ्याने थोडासा खालीं दक्षिणेकडे गेला होता. तेव्हांच त्याला अटकळ आली होती कीं, खूप खालीं गेलें तर आफ्रिकेलाही वळसा घालतां येईल व तसें झालें तर कदाचित तिकडून हिंदुस्थानाला जातां येईल. पण माहीतगार लोक म्हणत कीं, आफ्रिकेच्या किनाऱ्यानें थोडें दक्षिणेस खालीं जातांच माणूस अत्यंत प्रखर अशा कटिबंधांत आऊन पोचतें आणि तेथे गेल्यावर त्या उन्हांतून व तापलेल्या दर्यांतून परत येण्याची आशाच नको. तेथें जहाज च नावाडी दोघेही जळून बुडावयाचे. हेन्रीला हें खरें वाटेना. त्यानें सामुद्रिकांचें म्हणजे समुद्रविषयक ज्ञान ज्यांना चांगलें होतें त्यांचें एक मंडळ स्थापन केलें. देशोदेशींचे माहीतगार लोक, ज्योतिषी आणि साहसप्रिय नावाडी यांचाही त्यानें तेथें संग्रह केला. पुष्कळ दिवस शोधपूर्वक पाहिल्यावर त्याची खात्री होऊन चुकली कीं, उष्णकटिबंधांतील भस्म करणाऱ्या उष्णतेचें बुजगावणें उगाच आहे. आफ्रिकेच्या पश्चिम किनाऱ्याने थेट खालीं जातां येईल व शेवटीं कोठें तरी तें महाद्वीप निमुळतें झालेंच असेल. निदान वळसण्यासारखें खास असेल. राजाच्या या निश्चित अनुमानामुळें साहसी लोकांना नवें स्फुरण आले. पोर्तुगाल व स्पेन यांच्या समुद्रकांठभर आतां जिकडे तिकडे हा एकच विषय भरून राहिला होता व साहस करणाराला 'श्री' प्राप्त होते हा न्याय सर्वकाली सारखाच महशूर असल्यामुळे आपल्या नशिबाची परीक्षा पहावयास सर्व उत्साही नावाडी तत्पर झाले होते. अशा या चलबिचलीच्या वेळीं कोलंबस पोर्तुगालच्या किनाऱ्यास लागला किंवा आला. ही गोष्ट सरासरी ३० सन १४०० साली घडली.
 कोलंबस चांगला उंच असून अंगापिंडानें मजबूत व पिळदार