( २३६ ) अरुण इव पुरःसरो रवि पवन इवातिजवो जलागमम् । शुममशुभमथापि वा नृणां कथयति पूर्तनिदर्शनोदयः । पश्चादी प्रसार्य त्रिकनतिविततं द्राघयित्वांङ्गमुच्चै रासज्याभुग्रकण्ठो मुखमुरसि सटां धूलिधूम्रां विध्य | घासग्रासाभिलापादनवरतचलत्मोथतुण्डस्तुरङ्गो । मन्दं शब्दायमानो विलिखति शयनादुत्थितः क्ष्मां खुरेण ॥
- विश्रब्धघातदोषः स्ववधाय खलस्य वीरकोपकरः ।
नवतरुभङ्गध्वनिरिव हरिनिद्रातस्करः करिणः । नियतिर्विधाय पुंसां प्रथमं सुखमुपरि दारुणं दुःखं । कृत्वालोकं तरला तडिदिव वज्रं निपातयति । xकटु कणन्तो मलदायकाः खलास्तुदन्त्यलं बन्धनशृङ्खला इव । मनस्तु साधुध्वनिभिः पदे पदे हरन्ति सन्तो मणिनपुराइव |
- निद्राणे रुद्रन्दे सवितरि तरले वज्रिणि ध्वस्तवज्रे ।
जाताशंके शशांके विरमति मरुति त्यक्तवैरे कुवेरे । वैकुण्ठे कुण्ठितात्रे महिषमतिरुपं पौरुषोषघ्ननिघ्नं । निर्विघ्नं निघ्नती वः शमयतु दुरितं भूरिभावा भवानी ।" ऋतूंच्या स्वाभाविक वर्णनाबद्दल वाणकवीच्या नांवावर कांहीं पद्ये आढ- ळतात. त्यांतील तीनच ऋतूंच्या वर्णनांची पद्ये खाली दिली आहेत. “* सर्वाशारुधि दग्धवीरुधि सदा सारङ्गबद्धक्रुधि । क्षामक्ष्मारुहि मन्दमुन्मधुलिहि स्वच्छन्दकुन्ददुहि । शुष्यत्स्नोतसि तप्तभूरिरजसि ज्वालायमानार्णास । ज्येष्टे मासि खरार्क तेजसि कथं पान्थ व्रजन्जीवसि | नृत्यद्वर्हिषि दर्दुरारखपुपि प्रक्षीणपान्था युपि ।
- हें पद्य कुवलयानंदांत अर्थातरन्यासालंकाराचे उदाहरणाकरितां घेतलें आहे,
x हैं पद्य कादंबरीतले आहे. ह्या एका पद्यांतच दुर्जन व सज्जन यांचे स्वाभा- विक वर्णन समर्पक उपमा देऊन केलं आहे.
- हें पद्य चण्डिकाशतकांतले आहे. हे सरस्वतीकण्ठाभरणांत भोजराजानें
वर्णानुप्रासाचें उदाहरण घेतले आहे.
- सरस्वतीकण्ठाभरणांत भोजराजानें हैं यमकच्छायानुकारी चित्र व शब्दार्थाल
कारसंकर यांचे उदाहरण घेतले आहे.
