[ भाग
अंश; कारागीर, सुतार, सोनार, लोहार, व भारवाहक,
यांजकडून दर महिन्यास एक दिवसाची कामगिरी;
मोठमोठे वखारदार यांजकडून (१/२०) एक विसांश; याप्र-
मार्णे कर घेण्याविषयीं स्मृतिकारांचें वचन आहे.
जाण्यायेण्याच्या साधनासंबंधीं रस्त्यावरील जकात,
जलमार्ग संबंध कर, आणि भोलां-
जकात, व दस्तुरी.
ड्याच्या तरी वरील दस्तुरी, यावि-
षयीं देखील तपशीलवार नियम स्मृतिकारांनी करून
ठेविले आहेत. गाडीचें वहन दस्तुरीच्या नाक्यावरून गेलें
एकैकं कारयेत्कर्म मासिमासि महीपतिः ॥ १३८ ॥
(मनुस्मृति. अ. ७)
२ शुल्कस्थानेषु कुशाळा: सर्वपण्यविचक्षणाः ।
कुर्युरर्घ यथापत्यं ततो विंशं नृपो हरेत् ।। ३९८ ।।
( मनुस्मृति. भ. ८ )
क्रयविक्रयमध्वानं भक्तं च सपरिव्ययम् ।
योगक्षेमं च संप्रेक्ष्य वणिजो दापयेत्करान् ॥ १२७ ॥
( म. स्मृ. अ. ७ )
३ पण यानं तरे दाप्यं पौरुषार्धपणं तरे ।
पादं पशुश्च पोषिच्च पादार्धे रिक्तकः पुमान् ॥ ४०४ ॥
४ दीर्घाध्वनि यथादेशं यथाकालं तरो भवेत् ।
नदीतीरेषु तद्विद्यात्समुद्रे नास्ति लक्षणम् ॥ ४०६ ।।
