[ भाग
स्थावर जंगभात्मक द्रव्य अथवा मालाविरुद्ध अपराध. ४
बनावट दस्तऐवज अथवा कूटलेख, साक्ष्य, व न्यायाविरुद्ध
अपराध.५ लोकांच्या स्वस्थतेविरुद्ध अपराध. ६ लोकांचे
आरोग्य, सुरक्षितपणा, सोय, सदाचरण, आणि लज्जा, यां
विरुद्ध अपराध. ७ अब्रू घेणे. ८ अपमान करणे. ९ धर्मा-
विरुद्ध अपराव. आणि १० राजपुरुष अथवा सरकारी
नोकर यांनी केलेले अपराध.
सदहुँपैकीं, कांहीं अपराधांस निरनिराळ्या शिक्षा
सांगितल्या असून कांहीस तर, गुरु-
त्यांतील गुणदोव. लघुत्वाचें परिमाण यत्किंचितही म-
नांत न आणितां, एकाच मालिकेत गोविल्याचे उघड दि-
सतें. अपराधाच्या स्वरूपाप्रमाणे शिक्षेचें मान ठरविल्याचें
कोठेही दिसत नाहीं. या कारणानें ही प्राचीन शासनप-
द्धति फारच विसंगत भासते. शिवाय, अपराधास सांगि-
तलेल्या कांहीं कांहीं शिक्षा देखील
अवस्थेतील असल्याचें व्यक्त होते.
अतिक्रूरे व रानटी
त्यामुळे आर्यांची कु-
शाग्रबुद्धि व त्यांचें नैसर्गिक औदार्य, ह्यांचा एतद्वि-
षयक सारासार विचार करण्यांत कसा लोप झाला,
१ ब्रह्मा च सुरापश्चस्तेयी च गुरुतल्पगः ।
एते सर्वे पृथग्ज्ञेया महापातकिनो नराः ॥ २३५
( म. स्मृ. अ. ९. )
२ म. स्मृ. अ. ८ श्लो ३५२, ३७७.
३ म. स्मृ. अ. ९ श्लो, २७७,
