पान:भाषाशास्त्र.pdf/१००

भाषोपपत्ति, ध्वनि, शब्द, व श्रवणविचार. ८७ लाऊन, द्वैताचा नसता खेळ तीच माजविते. अर्थात्, वंध्यापु- त्राच्या क्रीडा कौतुकाप्रमाणेच ही सृष्टचमत्कृति आहे, हे विशेष रीतीने सांगावयास नलगे तथापि, ज्यांपेक्षां ही कल्पना नांवारूपास येऊन सृष्टीची सत्यता आपणांस खरी वाटत आहे, त्यापेक्षां त्रिश्योपन्यासार्थ जी परिभाषा ठरली आहे, तिथ्यांतच आपण सांप्रतचे विवेचन करूं. . ह्या अद्वैत चैतन्यांत, व ब्रह्ममय विश्वांत, “ अहं ब्र ह्यास्मि" अशी कल्पना होऊन, था- त्म्यापासून आकाश झालें, आकाशा- पासून वायु, वायूपासून अग्नि, अग्नी- पासून आप (पाणी), आपापासून पृथिवी, पृथिवीपासून वनस्पति, वनस्पतीपासून अन्न, अन्नापासून रेत, आणि रेतापासून मनुष्य, याप्रमाणे सृष्टिकमाला सुरवात होऊन, विश्व उद्यास भालें. अहंकारांत सष्टीचें व वाचेर्चे बीजारोपण एतद्विषयक, रामगीतेंत एक आधार दृष्टीस पडत असून, तसा अन्यॠहां पुष्कळ ठिकाणी उपलब्ध होतो. विकल्पमायारहिते चिदात्मकेड हंकार एष प्रथमः प्रकल्पितः || आणि त्याला श्रुतीचे तर बलवत्तरच प्रमाण आहे. असो. अशा प्रकारच्या कल्पनेने अहंकार उत्पन्न झा ल्यावर, त्याचा परिणाम तत्क्षणींच निदर्शनास आला. १ ह्याला श्रुतीचा जो आधार आहे; तो येथे देतो. तस्मादात्मन आकाशः साम्राज्य उत्तरार्ध. पु. ७ वें पां. २१४ ) श्रुतिस्तु वेदो विशेयोधर्मवाक्यं तुषैस्मृतिः । संभूतः । इत्यादि ( भारतीय ७ ( मनुस्मृति)