पान:भाषाशास्त्र.pdf/८५

७२ भाषाशास्त्र, होते, असे अनेक प्रमाणांनी, व विशेषतः ऐतिहासिक पुरा व्यानें, अगदी शाबीत करून देता येण्यासारखे आहे. अति- पुरातनकाळ देखील, ह्या वाचेचें में गौरव आमच्या हृद- यांत वास करीत असे, किंवा तिच्यासंबंधानें जी विलक्षण धन्यता आम्हाला वाटत असे, तशी ह्या भूतलावरील अन्य कोणत्याही राष्ट्राला वाटली असल्याचें आढळून येत नाहीं. निदान, प्राचीनकाळी, किंवा प्राक्कालीन नांवाजलेल्या राष्ट्रांत तरी, हिचें मनोभावानें गौरव करणारे, अथवा तिचा महिमा जाणणारें एकही राष्ट्र होते, असे दिसत नाही. शब्दांचे स्वरूप, वाचेच मूल्य, आणि भाषेची किंमत, ही समर्थासारख्या विरक्त व साधु पुरुषास देखील पूर्णपणे माहीत होती. इतकेच नव्हे तर त्यांनी तद्विषयक यथो- चित वर्णन सुद्धा मोठ्या मार्मिकतेने केले आहे. कारण, एके ठिकाणी ते असे म्हणतात की, कीं हे शब्दरत्नाचे सागर । की हे मुक्तांचे मुक्तसरोवर || नानापुरींचं वैरागर | निर्माण जाहले || की हे अध्यात्मरत्नाची खाणी । कों हे बोलके चिन्तामणी || नाना कामधेनूची दुभणी । वोळली श्रोतयांवरी ॥ की हे कल्पनेचे कल्पतरु | की हे मोक्षाचे पडिभरू ॥ नाना सायुज्यतेचे विस्तारू । विस्तारले ।।