पान:भाषाशास्त्र.pdf/९५

८२ भाषाशास्त्र. monty studied, and at an eurtier period uttained a far higher style, in India then in Greece. " (Introd. to Niruktaa. P. lii.) सदरहु अवतरणांतील इतालिक वर्ण आमचे आहेत. (ग्रंथकता.) असो. आमचे निरुक्तकार, वैयाकरण, आणि अन्य कविगण, यांच्या हातून जी भाषेची सेवा झाली, त्याबद्द- लचें विवेचन योग्य त्या स्थळी पुढेच करण्याचे योजिलें आहे. (भाग ५ वा पहा ). सबब, त्यासंबंधानें इतक्यांतच ज्यास्त जागा अडविण्याचे प्रयोजन नाहीं. मात्र भाषेचे महत्व आमचे पूर्वज फार पुरातनकाळ देखील किती अंशाने जाणून होते, इतकेंच वाचकांस सहजगत्या कळण्यासाठी, त्याचे सामान्य दिद्गर्शन सदरों केलें आहे. ऋगेवदांतील एका ऋत, वाचा कशाप्रकारें उत्पन्न झाली, आणि तिचा उद्गम कसा होतो, हे सांगितलें असून, हिर्च्यातच वाचेचे चार प्रकार असल्याविषयों वर्णन आहे. ह्या चार प्रकारांपैकी तीन गुप्त आहेत, व तुर्या नांवाचा जो चवथा प्रकार, तो मात्र मनुष्ये बोलतात, असा तीत उल्लेख आहे. वाचेचे प्रकार, व तिच्या उगमाविषय ऋग्वेदांतील वर्णन. चत्वारिवाक् परिमिता पदानि तानेि विदुर्ब्राह्मणा ये मनीषिणः । गुहात्रीणि निहितानेंगयन्ति तुरीयं वाचो मनुष्या वदन्ति ॥ ४५ ॥ ( ऋ. भ. २. अ. ३. व. २२. मे. १. अ. २२. सु. १६४). सदरी नमुद केलेली वाचेचीं चार रूपे कोणती, या विषयों अनेकांची अनेक भर्ते आहेत. वेदवादींच्या मते ओम. अः भवः, व स्वः, अर्शी वाचेची चार रूपें होत.