पान:मराठी शब्दांचे उद्घाटन.djvu/60

या पानाचे मुद्रितशोधन झालेले आहे



५८     मराठी शब्दांचे उद्घाटन.

शब्द उच्चारून आपण त्याचा निर्देश करतो; परंतु अलीकडे तो शब्द ग्राम्य ठरत चालला आहे.

 ३६. ग्वाही.- ग्वाही ही फारशी शब्द गवाह शब्दापासून झाला आहे. गवाह म्हणजे पुरावा किंवा साक्षी व गवाही म्हणजे साक्षीदार किंवा पुरावा. आपण त्याचा अर्थ पुरावा असा न करतां चांगलेपणाचा पुरावा, योग्यत्वाची खात्री करून देणारे प्रमाण असा उन्नत अर्थ करतों. "आपले मन ज्याविषयी आपणास ग्वाही देईल तेच करावे" अशा सारख्या प्रयोगांत आपण ग्वाही हा शब्द योजतों.

 ३७. घरांत आलेली.- मनुष्याच्या मनाचा कल प्रशंसेपेक्षां निंदेकडे अधिक आहे, किंवा वस्तूकडे कुत्सित नजरेनें पाहणे जरी त्याला आवडते तरी विनाकारण किंवा भलत्याच प्रसंगी तो निंदा करीत नाहीं व कुत्सित नजरेनें वस्तूंकडे पाहत नाही. ज्या वस्तूंविषयीं तो प्रसंगविशेषीं तिरस्काराचे उद्गार काढील, ज्या वस्तूंची तो प्रसंगविशेषीं निंदा करील, किंवा ज्या वस्तूकडे तो प्रसंगविशेषीं कुत्सित नजरेने पाहील त्या वस्तूविषयीं सामान्य प्रसंगीं तो सौम्यच शब्दाने बोलतो. त्यामुळे आपल्या भाषेमध्ये शेकडों वस्तूस दोन दोन नावे आहेत. र्ती अगदीं समानार्थक असून एक नांव प्रतिष्ठित समाजांत योजलें जाते. एका एका वस्तूस दोन दोन नांवें असणे ह्यावरून मनुष्यप्राणी अत्यंत शुचिर्भूत आहे असे जरी सिद्ध करितां आलें नाहीं, तरी निदान अगदीच पतित, अगदीच नीच, अगदीच निर्लज्य नाही, असे सिद्ध होते. चांडाळचौकडींत विधवेचा निर्देश जरी अस्त्रायफट किंवा बोडकी ह्या नांवांनी केला गेला तरी प्रतिष्ठित समाजांत तिला “घरांत आलेली" असे म्हणतात.