पिणे, तासणे, दिश् ( दाखविणे, सांगणे ), मोजणे, युज् ( जोडणे ), पृ ( भरणे ), विद् ( जाणणे ), त्रस् ( भिवविणें ), रुच् ( शोभविणे ) इत्यादि सामान्य क्रिया दाखविणारे शब्द समान आहेत. पहाट, दिवस, रात्र, पाऊस इत्यादि सृष्टिचमत्कारांची अभिमानी जी दैवते त्यांचे वाचक शब्द समान आहेत.
ही ह्या चार भाषेतील शब्दांची समानता त्या चारी भाषा बोलणाऱ्या लोकांचे जात्यैक व भाषैक्य व्यक्त करते. हा सिद्धांत कांहीं लहानसान आहे काय? जातिविषयक व भाषाविषयक जे सिद्धांत अर्वाचीन काळीं स्थापित झालेले आहेत, त्या सर्वांमध्ये त्याची योग्यता अधिक आहे. चार हजार वर्षांमागची वस्तुस्थिति कशी होती, हे आपणांस आज निश्चयाने सांगतां येते, आणि हे अमूल्य ज्ञान आपणांस केवळ शब्दांच्या अभ्यासापासून प्राप्त होते. असे जर आहे तर शब्दांची योग्यता कांहीं थोडीथोडकी आहे काय? साध्यत्वाच्या दृष्टीने शब्दांचा अभ्यास करणे हे मोठे लाभप्रद आहे, असे यावरून स्पष्ट होत नाहीं काय ?
मागे आम्ही असे म्हटले आहे की, मध्य एशियांतून आर्यलोकांच्या ज्या दोन शाखा निघाल्या त्यांपैकीं आग्नेयी दिशेने जिने प्रस्थान केले, तिने कांहीं काळपर्यंत इराणांत व आफगाणिस्थानांत वास्तव्य केलें, व असा सिद्धांत ठरविण्याची प्रमाणेही शब्दसादृश्यावरूनच मिळतात. आग्नेय दिशेने आलेल्या आर्यांनीं अभियुक्त केलेल्या ज्या दोन भाषा झेंद व संस्कृत ह्यांच्यामध्ये जे समान असे शब्द आहेत, ते वायव्य दिशेने गेलेल्या आर्यांनीं अभियुक्त केलेल्या भाषा ज्या ग्रीक आणि ल्याटिन् त्यांच्याशी झेंद व संस्कृत भाषांचे जे समान शब्द आहेत, त्यापेक्षा अधिक आहेत. म्हणजे असे की ग्रीक, ल्याटिन्, झेंद
