व्रतस्थ वारस : प्रा. मंदाकिनी खांडेकर
मंदाकिनी खांडेकर त्यांनी माझ्यावर दोन जबाबदा-या सोपविल्या होत्या. एक म्हणजे वि. स. खांडेकर स्मृती संग्रहालयाची उभारणी आणि दुसरी वि. स. खांडेकरांच्या समग्र अप्रकाशित नि असंकलित साहित्याचे संपादन. पैकी पहिली मी सन २०१२ ला पूर्ण करून संग्रहालयातून । स्वेच्छानिवृत्ती स्वीकारली. दुस-या प्रकल्पात २५ पुस्तक संपादित करायची होती. योगायोग कसा असतो पहा. मी नुकतंच शेवटचं पुस्तक ‘वैनतेय' हातावेगळं केलं नि माझे फोन घणघणू लागले. बिपीन देशमुख, सतीश पाध्ये, प्राचार्य डी. आर. कोण्णूर, प्रभाकर वर्तक, द्रौपदी उगळे, महाराष्ट्र टाइम्स, लोकमत... सगळे विचारत होते, मंदाताई गेल्या, कळलं का?... कुणाला मंदाताईंची सविस्तर माहिती हवी होती. माझं मन सांगत होतं... हे शेवटचं पुस्तक व्हावं म्हणूनच त्या आपले प्राण कुडीत साठवून होत्या. मंदाताई गेल्याचं कळलं नि मी कोसळलो. तरी श्रद्धांजलीला माझे पाय वळले नाहीत. लोकरहाटीला शह देत मी निमूट राहिलो. ज्या प्रियजनांनी आपल्याशी तात्त्विक अबोला धरला त्याना आपली श्रद्धांजलीही अबोलच असायला हवी. तिकडे मंदाताईंवर अग्निसंस्कार सुरू आहेत अन् इकडे ही मी शब्दकुसुमावली गुंफतो आहे...
मंदाताईंना मी सर्वप्रथम पाहिलं ते बी. टी. कॉलेजच्या प्राध्यापिका म्हणून. त्या आंतरभारती विद्यालयात बी. टी. कॉलेजचे विद्यार्थी पाठासाठी, पाठनिरीक्षणासाठी यायच्या. साडीवर कोट घालून लुनावरून फिरणाच्या त्या कोल्हापुरातील पहिल्या आधुनिक महिला म्हणून त्यांचं आकर्षण, जिज्ञासा,
