________________
९ वें.] अंतररचना. संयुक्त पदर होत. पैकी परिवर्तुळ ( Pericycle ) ग्रंथ्यतराल पदर (Medullary rays) तसेंच भेंड ( Pith ) ही जालें सालीसारखींच असतात. परिवर्तुळाचे कठीणं तंतु बनून त्याचे पुंजके ग्रंथीच्या शेंड्याकडे दिसतात. ह्या तंतूच्या पेशी दीर्घ व जाडकातडीच्या असतात. ....दोन ग्रंथींमध्ये समपरिमाण पेशीचा भाग असतो. त्यास अंतरालपदर Medullary rays ) म्हणतात. हे पदर, भेंड व अंतरत्वचा ( Endodermis) जोडणारे मध्य सांधे आहेत. - ग्रंथीची रचना वर्तुळारुति असते. सूर्यकमळ द्विदल वर्गापैकी असल्यामुळे खोडांतील ग्रंथीची मांडणी व्यवस्थित असते. काष्ठ, तंतुकाष्ठ व संवर्धक पदर, हे तिन्ही प्रत्येक ग्रंथीमध्चे असतात. अंतराल पदरामध्ये ( Medullary Rays) कांहीं पेशी संवर्धक होऊन बाजूस असणाऱ्या ग्रंथींमधील संवर्धक पदराशी त्या भिडल्यामुळे, खोडांत संवर्धक पदराचे पूर्ण वर्तुळ बनते. अंतराल संवर्धक पदरामुळे ( Inter fasciculer Cambium ) अंतराल पदर वाढत जातात. जशी जशी खोडाची रुंदी दरवर्षी अधिक वाढते, त्याबरोबर नवीन अंतराल पदर ह्या नवीन अंतराल संवर्धक पदरापासून उत्पन्न होतात. ह्या संवर्धक पदरापासून निराळ्या ग्रंथीसुद्धा उत्पन्न होतात. ह्या ग्रंथी ओळखण्याची मुख्य खूण म्हणजे त्यांत प्रथमकाष्ठ ( Protoxylem ) पदर असत नाहीत. शिवाय असल्या ग्रंथांचा संबंध पानांशी येत नाही. प्राथमिक ग्रंथीचा संबंध नेहमी पानाशी असतो. नवीन ग्रंथी उत्पन्न होतातच असे नाही. जर ह्यापासून नवीन ग्रंथी तयार झाल्या नाहीत, तर पूर्वीच्या प्राथमिक ग्रंथी अधिक रुंद व मोठ्या होतात. सारांश ग्रंथांमध्ये संवर्धक पदर व अंतराल संवर्धक पदर, ह्यांत वाढीसंबंधाने फारसा भेद आढळत नाही. दोन्ही पदर आपली संवर्धन कामें सारखींच करितात.. _ कोवळ्या स्थिातीपेक्षा पूर्णावस्थेस पोंचलेल्या खोडांत फारसा फरक होत नसतो. पूर्वीपेक्षा पदर अधिक होऊन त्यांतील प्रत्येक पेशी पूर्ण वाढलेली असते. बाह्यत्वचेमध्ये जागजागी त्वचारंध्रे (Stomata ) असून त्यांच्या द्वाररक्षक पेशीद्वयामध्ये हरितवर्ण शरीरें आढळतात. शिवाय खोड हिरवळ असल्यामुळे बाह्य त्वचेत सुद्धा कधी कधी हरितवर्णं असतो. साल पहिल्यासारखीच असून
