पान:शब्द सोन्याचा पिंपळ (Shabda Sonyacha Pimpal).pdf/115

हे पान प्रमाणित केलेले आहे.
साप्ताहिक साधना : पहिली जावक बारनिशी : काही निरीक्षणे



 साने गुरुजी वस्तुसंग्रहालयाच्या साधन शोध मोहिमेत साधना साप्ताहिकाची पहिली जावक बारनिशी (Outward Register) हाती आली. ती अभ्यासली असता अनेक गोष्टींवर प्रकाश पडतो. ही जावक बारनिशी म्हणजे दुसरी तिसरी काही नसून ती आहे ऐंशी पानी साधी वही. तिला कव्हर नाही. ती आहे आखीव रेघांची वही. माझी पिढी चाळीस पानी, ऐंशी पानी कागदी कव्हर असलेल्या बिनपुठ्ठ्यांच्या वह्या वापरायची. गरीब कागदी कव्हरच्या तर श्रीमंत पुठ्ठ्याच्या कव्हरच्या वह्या वापरत. अशी ती वही. यातून साने गुरुजी साधनेचा संसार कसे काटकसरीने करायचे ते स्पष्ट होते.

 या वहीवर डाव्या कोप-यात साधनेचा पत्ता असलेला शिक्का आहे. तो असा - ‘साधना', आर्थर रोड हॉस्पिटलसमोर, ऑर्थर रोड, मुंबई - ११. साधनेचा पहिला शिक्का व पत्ता म्हणून त्याचे महत्त्व आहे. साधनेची सुरुवात तिथं झाली. तिथं त्या स्मृत्यर्थ एखादे स्मृतिचिन्ह, फलक लावायला हवा. ते स्थान शोधायला हवं. तत्कालीन छायाचित्र हवं.

 आतील पहिल्या पानावर पोस्टेज खरेदीची नोंद आहे. खर्च १ रुपया - कार्ड बत्तीस - १२ आणे, पाकिटे - ८ यावरून त्या वेळच्या टपाल दरांवर प्रकाश पडतो. त्या वेळी १ कार्ड दोन पैशाला, तर पाकीट दीड आण्याला मिळत असे. या बारनिशीत ६ सप्टेंबर १९४८ ते २८ मार्च १९४८ अखेर प्रत्येक टपालाचा खर्च ६ पैसे म्हणजे दीड आणा पडलेला आहे. या दीड आण्याची दोन तत्कालीन तिकिटे हाती लागली आहेत. भारत स्वतंत्र झाल्यानंतर महात्मा गांधींचे प्रकाशित ते पहिले तिकीट होय. त्याचे नाणेशास्त्र व विश्व तिकीट संग्रहात असाधारण महत्त्व आहे. कार्डासाठी

शब्द सोन्याचा पिंपळ/११४