कुरुक्षेत्र महाराष्ट्र हेच आहे आणि या भस्मासुराला गाडण्याची जबाबदारी महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यालाच पार पाडायची आहे.
हिंदू हा धर्म नव्हे, संस्कृती आहे
मी हिंदू घरात जन्मलो, ब्राह्मण घरात जन्मलो. आयुष्यातील पहिली १८-२० वर्षे सगळे धर्माचार केले, स्नानसंध्यादी विधी केले, पाठांतरही केले. आज मी यातले काहीही करत नाही. विश्वाच्या उत्पत्तीसाठी, जीवमात्राच्या उत्क्रांतीसाठी आणि मनुष्यसमाजाच्या विकासासाठी कोणी परमेश्वरी शक्ती असण्याची मला शक्यताही दिसत नाही आणि आवश्यकताही दिसत नाही. काही समजले असे आज वाटते, उद्या, कदाचित आज समजले सारेच चूक आहे असे ध्यानात येईल तर तेही मानायची माझी तयारी आहे. प्रत्यक्ष अनुभवाने, क्षणाक्षणाने आणि कणाकणाने जग समजण्याची पराकाष्ठा करणारा मी एक यात्रिक आहे.
माझ्यासारखा माणूस कोणत्याही धर्मात चालण्यासारखा नाही. प्रत्येक धर्माची एक पोथी असते, एक प्रेषित असतो आणि त्याने मांडलेली आचारविचाराची एक नैतिकता असते. ज्या काळात पोथी लिहिली गेली तो काळ सगळा बदलला तरी प्रेषितांचे उत्तराधिकारी त्याच आचरणनियमांचा आग्रह धरतात. यहुदी, ख्रिस्ती, मुसलमान हे असे बांधीव धर्म आहेत. त्यांच्यात माझ्यासारख्या यात्रिकाला जागा नाही; पण माझ्यासारखा यात्रिक हिंदू राहू शकतो. नरबलींनी चामुंडामातेला प्रसन्न करू पाहणाऱ्या अघोर भक्तापासून, श्वासोच्छ्वासात जंतू तर मरत नाहीत ना अशी चिंता बाळगणाऱ्या साधूंपर्यंत कोणीही हिंदू असू शकतो. कारण, हजारो वर्षे हिंदू हा शब्द एका खुल्या प्रयोगशाळेचे नाव आहे. हिंदू हा बंधने घालणारा बांधीव धर्म नाही. हिंदू ही एक संस्कृती आहे. याज्ञवल्क्य-पाराशरापासून चालणाऱ्या हिंदू परंपरेचा अभिमान कोणालाही वाटेलच. त्याचबरोबर मनुस्मृतीसारख्या काही ग्रंथांबद्दल शरमही वाटेल. जे हिणकस आहे ते फेकून देण्याची आणि चांगले आहे ते आत्मसात करण्याची हिंदू संस्कृतीने ताकदही दाखविली आहे. गेल्या शतकात कितीएक समाजसुधारकांनी वर्ण-जाति-आश्रमव्यवस्थेवर हल्ला केला आणि हिंदू संस्कृतीतला हा हिणकस भाग काढून टाकण्याचा प्रयत्न केला.
आज हिंदूत्वाचा झेंडा घेऊन नाचणारे खरे म्हटले तर हिंदूत्वाला छोटे करू पाहत आहेत, निव्वळ धर्मग्रंथ म्हणजे भगवद्गीता, हिंदू पुरुषार्थाचा रम्य आविष्कार म्हणजे भगवान श्रीकृष्ण अशी संकुचित मांडणी गेल्या शंभर वर्षांत हळूहळू पुढे येत आहे. यहुदी ख्रिस्ती, मुसलमान धर्मांची तुलना हिंदू संस्कृतीशी करणे अगदीच
