४
सावंतवाडी संरथानचा इतिहास.
झालीआद्देतव कितांएकवर्षेपर्येतत्यांवरझाडींववेली वाढून त्यांनीं
ह्या आळादॉ व्यापून गेतेल्या आहेत तरौ' त्यांस फांहां बोवन न र्पोचतां त्या अद्याप जसाच्या तशाच आहे…
कुडाळ येथील कोंटाच्वा नजींक
बोहेबांव या नांवाचीं एक मोठी विहीर आहे; रवारप्लळा घोड्यावर नमून पायऱ्या उतरून घिद्दिरविं पाणी बोठ्यास पळाज्ञतां यार्वे अशा तजक्विळीर्ने
ही विहीर बांघिली ह्मणून तिला बोडेवांन अर्ते नांव पडते असें ह्मणतप्त. यादी व आवळार्डे येथेही कोट होते; परतुतेआठीं मोडून गेतेते आहेततरी याडळी येन्टँळा ज्या भागांत कोट दॉता त्या भागात जुना कोट अहे ह्मणण्वाचीं अद्यापिद्दी चाल आहे.
या संस्थानच्या प्द्रुहँ हृद्दीवर स्त्रझाद्विपबैताची ओळ
आहे; तिच्या
ल्फिरंवर अनेक किडे बांयिते होते. त्यांतील जें चांगल्या स्थितीत आहेत त्यर्पिफॉं मनोहृरगड हृळा घिन्नेष प्रसिद्ध आहे. तो इसवी सन
१८४ ४ च्या बंडानंतर कील्हृत्पप्ऱकरांकडून सावंतवाडी संस्थानच्या
ताज्यांत आला; या फिहृद्वाचाचींतस्किळी ४४० वार्डे व रुंदी २९० यार्ड आहे; त्यावर चढून जाण्यात एकच वाट असून ती फारच बिकट आहे.
त्याच्याच नर्जीक मनततौफ् या नांवाचळा एक लहानसा किल्ला आहे दोन फिठ्यांच्वा मध्यै एक फार सोल द्ररळी आहे शिवाय फुकेंरळी येथे हृनुमतगड, आ'बोळी येथें महृक्विगङ, मेळें येथे नारळायणगड,
सोनवर्डे
येथें नरसिहृग'डं किंवा सौनगड, असे किक्के होते; परंतु आतां ते अगदॉ बो-दून गेंहेंळि न कट्टेहृळी साफ जमीनदोस्त झालेले आहेत. या प्रदेशाची हृवळा साधारण उष्ण आहे. अतिशय उष्णतेव्या दिन… सात पारा १०॰॰ अशावर असतो व अगदी“ थंडींच्या दिवसांत तो
५०॰ अशावर उतरतो. साघारणत: फेवुआरळो महिन्याच्या अरळेनरींपाक्रूर ऊहाक्यास सुठ्यात होते व तो त्रून महिन्याच्या स्रारंभापयैत असतो.
जून महिन्यांत पाऊस पहूंलागतों. पावसायै प्रमाण सरासरी १३९ इंच असते; परंतु वाटांमळाय्यानर कधीं कधीं ३० ० इंच फाँत पाऊस पडतो.
अनटॅळानर अखेरींपळालूकुंग् हिवाळा सुरू होतो. पाण्याचा पुरवठा बहुतेक [येंद्दिरींपामून होते. सहृगाद्रे पर्वंतळाच्या आसपास कोठें कोंठें' नवींप्ट्ट’द्न
