२०
साबंनयावळी संरयानचा इतिहास.
सांपङछळा आहे. क`[च`र॰ गांयाला ल्यातेळीं मावव'यूर असेहि ह्यात अन्नत. विनयानगरच्या राज्याचा विंस्तार कृष्णा नबोंपामून कन्याकुमारी ऱ्ग्रंकळापपँत होता. त्यांत ल्यांनां कप्रयार पठिंविणरि ‘नायक ’ ह्मणते
सुभेदार ह्मणवून घेणारे पुष्कळ लहान लहान राजे होते. त्यांस ‘पाळेगार’ असेहि ह्मणत. जाठेहेस याच्या मतळाप्नयाणें हे पाळें-णा पुण्यांत चाकण व जुन्नर येते; क्रुल्णव्गांत रायगड येथें; कोल्हापुरत्मि पन्हाळा येते; प्तळावतवखीत कुडाळ येते; आणि उतरकानड्यांत सौंदें' येथें रादृत असत.
कुडाळ येथील पाळेगार हेच क्रुडाळदेशह्थ प्रभु असावे अते दिसते. व ते घिज्ञयानगरचें राज्य स्थापन होण्याच्या पूर्वी देवगिरी येथील यादव रग्जचि मांङळिक असावे.
विजयानगरर्वे राज्य स्थापन झाते ह्यानंतर अकरा वपाँनीं ह्मणते इ. सन १३४७ त त्यळाच्याच उत्तरेस ब्राह्मणी किंवा बहामनी या नांवाज्या मुसलमानी राज्याची स्थापना झाली.
नांवळाचळा एक अफगाण होता.
त्याचा रथापक
तो आपल्या
हूंसन फांगो या
वयाचीं पाद्देचीं तीस वर्षे
होत तों दिंळींतील गंगू नांवळाच्या एका वत्ट्पणाच्या ग्तेतांत काम करीत
असे, एक दिवस हृसनला नमिनींत पुरून ठेंविलेते कांहीं द्रव्य सांपङते; ते त्यळिन स्वत:च न घेतां आपल्या वम्यास द्विते. आपल्या चाकराते हें इयान पाहून गंगूखूष झाला, त्याची व ल्डिंट्या बाक्यछ्ये' चांगली ओळख होती. त्याते त्यास राजळावग्चून शंभर रवळारांचीं सरदारीं मिळक्रूळा दिली. महंमद तघलखाते जैब्दां देवगिरी अथवळा दौलताबाद ही रळाजधानी करण्याचा प्रयत्न केला, तेव्हां इतर तेन्यावरोबर हृतन हाही द्कय्वनमघ्ते गेला; व दुसऱ्या पुझ्या अफगाण सरदारांप्नमाणें तोही तेथें
एकळा तद्द्यनशां प्रदेशाचा सुभेदार होऊन साद्देवा. नंतर वहृ’मद् तफा-
खाच्या ’बुक्तषास्व मानून तो संपि सापूव स्वतंत्र झाला.
तो राजा
झाल्यानंतर त्याते आपला पूर्वीचा वनीं गंगू यास आपला मुख्य फ्ऱ्श्बिं
केते: व स्वतऱ्स `सुवतान इसन फांगों वाह्मणी‘ अशा फ्द्व्ळी धारण क्ती
बहामनी हें आह्मणीं शब्दप्र्वेच रूपांतेंरँ अहे.
ह्ष्टश्’कुं’च्डूतूहें'क्रुळंनृहेंटाऱ जे
दुसरे राते ह्या गादीवर नसते त्यांतीद्दि ब्राह्मणांस आपत्रूठे वयात तेमिंते
