पान:हिंदुस्थान आणि ब्रिटिश वसाहती.djvu/87

या पानाचे मुद्रितशोधन झालेले आहे
(८५)

माल अधिक खरेदी करूं लागतील. गेल्या पांच वर्षात बूट व जोडे ह्यांची मागणी दुप्पट झाली आहे; व ह्याव- रून युरोपांतील ऐषआरामाच्या पदार्थांचा एतद्देशीय लोक उपभोग घेऊं लागले आहेत, ही गोष्ट स्पष्ट आहे.

 इंग्लंदाशीं व ब्रिटिश वसाहतींशी हिंदुस्थानचा व्यापार सतत चालू राहील, ह्याविषयींहि शंका घेण्याच कारण नाहीं. हल्लीं ह्या देशाशीं व्यापार करण्याची सर्व देशांना सारखीच मोकळीक आहे; परंतु सर्व जगां- तून ह्या देशांत जो माल येत आहे, त्याच्या १२ पट सुएझ कालव्यांतून किंमतीचा माल, फक्त ग्रेट ब्रिटन व हिंदुस्थानाशी व्यापार. आयर्लंद व इंग्लिशांच्या इतर वसाहती, ह्यांतून येत आहे. हिंदुस्थानच्या सर्व व्यापारापैकी ग्रेट ब्रिटन व आयर्लंद ह्यांशी शेंकडा ९६ ह्या प्रमाणानें आहे; फ्रान्साशीं शेंकडा ६ प्रमाणानें आहे; व जर्मनीशीं ह्याहूनहि कमी आहे. इ. स. १८८२त सुएझ कालव्यामधून गेलेल्या गलबतांपैकी २,५६५ वर इंग्लिश राष्ट्राचें निशाण फडकत होतें; व बाकीच्या सर्व राष्ट्रांची मिळून काय तीं ६३९ च गलबतें होतीं. सुएझ कालव्याचें महत्त्व कोणत्या राष्ट्रास अतिशय आ हे, ही गोष्ट ह्यावरून स्पष्ट होते. तसेंच गेल्या सा- लीं हिंदुस्थानाशीं झालेल्या ब्रिटिश व्यापारापैकी शेंकडा १० - ह्या कालव्यांतून झाला; व केप ऑफ गुड होपा- वरून फक्त १२ झाला. ह्या दोन्ही गोष्टी लक्षांत