पान:Ganitachya sopya wata.pdf/25

∴ म = 7 (दोन्ही बाजूंना 9 ने भागले व डाव्या व उजव्याबाजूंची अदलाबदल केली).

∴ 63 मण्यांच्या 7 माळा होतील.

आता आपण मणी/माळा हे गुणोत्तर वापरलं. त्याऐवजी माळा/मणी हे गुणोत्तर वापरलं. तरी गणित बरोबर येईल.

कारण माळा/मणी = 3/27 = 1/9

∴म/63 = 1/9

∴म = 1/9 x 63 = 7 (दोन्ही बाजूंना 63 ने गुणले)

पुन्हा लक्षात ठेवा की कुठल्याही दोन वस्तू एकाच प्रमाणात बदलत असतील तर त्याचे गुणोत्तर कायम असतं. ते गुणोत्तर माहीत झालं की त्या वस्तूंपैकी एकीची संख्या ठाऊक असली तर दुसरीची संख्या काढता येते. त्यासाठी माहीत नसलेल्या संख्येच्या ऐवजी अक्षर मानून, गुणोत्तर प्रमाण दोन प्रकारांनी लिहून समीकरण मांडा व ते सोडवा.

आणखी एक उदाहरण पहा.

उदा. 5 ली. गोडे तेलास 65 रु. पडतात. राजश्रीजवळ 104 रु. आहेत. तर तिला त्यात किती तेल घेता येईल ?

पैसे जास्त असतील तर तेल जास्त मिळेल म्हणून ह्या दोन्ही वस्तू समप्रमाणात बदलतात. ∴लीटर तेल/रुपये हे गुणोत्तर कायम आहे.

लीटर तेल/रुपये = 5/65 = 1/13 (अंश व छेद यांना 5 ने भागले)

104 रु. ना ल लीटर तेल मिळते असे मानूं.

∴ल/104 = 1/13

∴ल = 1/13x 104 = 8 (दोन्ही बाजूंना 104 ने गुणले)

∴8 लीटर तेल 104 रु. ना. मिळेल.

गुणोत्तर प्रमाण

23