या पानाचे मुद्रितशोधन झालेले आहे
गणितातल्या गमती जमती
१५


गुणाकार भागाकार करायची त्याची तयारी होती. मग त्याच्याकडून गुणाकार कसा करून घ्यायचा? शेवटी त्याच्या वडिलांनी एक युक्ती योजली. आपल्या चिरंजीवांना बेरीज-वजाबाकी आणि २ ने गुणाकार-भागाकार येवढंच येतं याचा विचार करून त्यांनी त्याला खालील पद्धत शिकवली. ती पद्धत एका उदाहरणाने समजावून घेऊया.

 ७ x १७ = ११९

 हा गुणाकार कसा करायचा ?

 कागदाच्या एका बाजूला १७ आणि दुस-या बाजूला ७ लिहा. नंतर १७ ला २ ने भागा आणि ७ ला २ ने गुणा आणि त्या त्या आकड्यांच्या खाली लिहा.

 १७   

   १४

 ह्यात १७ ला २ ने भागल्यावर उरलेली बाकी १ असते. पण तिकडे दुर्लक्ष करा. हाच प्रकार पुढे चालू ठेवा. अखेर डावीकडे फक्त १ येतो.

  १७   
     १४ <---
     २८ <---
     ५६ <---
     ११२ <---


 आता डावीकडल्या स्तंभात २ ने भाग जाणारे जे जे आकडे असतील त्यांच्या समोरच्या उजव्या स्तंभातील संख्या बाजूला काढा. वर त्या संख्या बाणाने दाखवल्या आहेत. उरलेल्या संख्यांची बेरीज म्हणजेच हवे असलेले उत्तर.

   

  + ११२

  -----------

  ११९