साहित्यिक:गोपाळ हरि देशमुख

गोपाळ देशमुख
(१८२३–१८९२)

    हे मराठी भाषेतील एक साहित्यिक होते.

    साहित्य संपादन

    • इतिहास : (एकूण १० पुस्तके)
      • भरतखंडपर्व (हिंदुस्थानचा संक्षिप्त इतिहास ,१८५१)
      • पाणिपतची लढाई(काशिराज पंडित यांच्या मूळ फार्सी ग्रंथाच्या इंग्रजी भाषांतरावरून, १८७७.)
      • ऐतिहासिक गोष्टी भाग १ (१८७७)
      • ऐतिहासिक गोष्टी भाग २ (१९७८)
      • ऐतिहासिक गोष्टी भाग ३ (१९८०)
      • हिंदुस्थानचा इतिहास - पूर्वार्ध (१८७८)
      • गुजरात देशाचा इतिहास (१८८१)
      • लंकेचा इतिहास (१८८८)
      • सुराष्ट्र देशाचा ससाक्ष इतिहास (गुजराथीवरून अनुवादित,१८९१)
      • उदेपूरचा इतिहास (कर्नल टॉडच्या ‘अ‍ॅनल्स ऑफ राजस्थान‘चे भाषांतर, १८९३)
    • चरित्रे : (एकूण २ पुस्तके)
      • पृथ्वीराज चव्हाण यांचा इतिहास (चांद बारदाई यांच्या ‘पृथ्वीराज रासो‘ नावाच्या इ.स.११९१मध्ये मूळ प्राकृत भाषेत लिहिल्या गेलेल्या काव्यावर आधारित, १८८३)
        • टीप: पृथ्वीराज चव्हाण इ.स. ११९२मध्ये लढाईत मारले गेले. म्हणजे ‘पृथ्वीराज रासो‘ पृथ्वीराजांच्या हयातीत लिहिले गेले होते.
      • पंडित स्वामी श्रीमद्‌दयानंद सरस्वती (१८८३)
    • धार्मिक-नैतिक : (एकूण ७ पुस्तके)
      • खोटी साक्ष आणि खोटी शपथ यांचा निषेध (१८५९)
      • गीतातत्त्व (१८७८)
      • सुभाषित अथवा सुबोध वचने (संस्कृत ग्रंथांतील सुभाषितांचे भाषांतर, १८७८)
      • स्वाध्याय
      • प्राचीन आर्यविद्यांचा क्रम, विचार आणि परीक्षण (१८८०)
      • आश्वलायन गृह्यसूत्र (अनुवाद, १८८०)
      • आगमप्रकाश (गुजराथी, १८८४). या ग्रंथाचे मराठी भाषांतर पुढे रघुनाथजी यांनी केले.
      • निगमप्रकाश (मूळ गुजराथी, इ.स. १८८४)
    • राज्यशास्त्र-अर्थशास्त्र : (एकूण ५ पुस्तके)
      • लक्ष्मीज्ञान (क्लिफ्टच्या पॉलिटिकल इकॉनॉमी या पुस्तकाचे मराठी रूपांतर, १८४९)
      • हिंदुस्थानात दरिद्रता येण्याची कारणे आणि त्याचा परिहार, व व्यापाराविषयी विचार (दादाभाई नौरोजी यांच्या ‘पॉव्हर्टी इन इंडिया’ या निबंधाच्या आधारे, १८७६)
      • स्थानिक स्वराज्य व्यवस्था (१८८३)
      • ग्रामरचना त्यातील व्यवस्था आणि त्यांची हल्लीची स्थिती (१८८३)
      • स्वदेशी राज्ये व संस्थाने (१८८३)
    • समाजचिंतन :(एकूण ५ पुस्तके)
      • जातिभेद (१८८७)
      • भिक्षुक (मुंबई आर्यसमाजात दिलेले व्याख्यान, १८७७)
      • प्राचीन आर्यविद्या व रीती (१८७७)
      • कलियुग (मुंबई आर्यसमाजात दिलेले व्याख्यान, १८७७)
      • निबंधसंग्रह (शतपत्रे आणि इतर निबंध, १८६६)
      • विद्यालहरी (?)


    • संकीर्ण : (एकूण ७ पुस्तके)
      • होळीविषयी उपदेश (१८४७)
      • महाराष्ट्र देशातील कामगार लोकांशी संभाषण (१८४८)
      • सरकारचे चाकर आणि सुखवस्तू हिंदुस्थानातील साहेब लोकांशी संभाषण (१८५०)
      • यंत्रज्ञान “इन्ट्रॉडक्शन टु फिजिकल सायन्सेस‘ ह्या पुस्तकाचा अनुवाद, १८५०)
      • पदनामा (फार्सी पुस्तकाचा अनुवाद,१८५०)
      • पुष्पयन(शेख सादीच्या ‘गिलिस्तॊं‘तील आठव्या अध्यायाचा अनुवाद, १८५१)
      • शब्दालंकार (१८५१)
    • हस्तलिखित न सापडल्याने प्रसिद्ध करता न आलेली पुस्तके :(एकूण ४ पुस्तके)
      • आत्मचरित्र
      • एका दिवसात लिहिलेले पुस्तक
      • विचारलहरी
      • हिंदुस्थानातील बालविवाह
    • लोकहितवादींनी चालवलेली नियतकालिके : (एकूण २ )
      • लोकहितवादी (डेमी आकारमानाचे वीस पृष्ठांचे मासिक, ऑक्टोबर १८८२पासून १८८७पर्यंत)
      • लोकहितवादी (ऐतिहासिक ग्रंथ प्रकाशित करणारे त्रैमासिक, एप्रिल१८८३पासून ते १८८७पर्यंत)