चतुःश्लोकी भागवत/माझी प्राप्ति
मज जाणावयालागीं । अभिमानें कष्टले हठयोगीं । अहंतेनें नपावोनि माझी मार्गी । वंचले विभागी काळवंचनेच्या ॥६५॥
मज पावावयाकारणें । दाटोनि ते देहाभिमानें । स्वकर्मे शिखासूत्र त्यजणें । तें मज पावणें खुंटले त्यांचें ॥६६॥
नजिणतां कामक्रोधासी । एकाकी जाला संन्यासी । देहाभिमानें ग्रासिलें त्यासी । क्रोधलोभांसी स्वयें विकला ॥६७॥
संन्यासी स्वप्नी विषय देखे । तरी विरजाहोम केला हें लटिकें । तेणें अधोगती यथासुखें । विषयअभिलाखें आणिली घरां ॥६८॥
माझा निश्चयो नाहीं मनें । आह्मी सज्ञान ज्ञानाभिमानें । देह दंडितां पुरश्चरणें । क्रोधाचें नागवणें नागवी कामू ॥६९॥
मंत्राची बीजाक्षरें । चित्स्वरुपज्ञान गंभींरे । हें नेणोनी आपक निदसुरे । जपमाळाद्वारें भ्रमणीं पडिले ॥५७०॥
एकीं शाद्विकशास्त्रमूढीं । ज्ञातेपणाची उभविली गुडी । पडतां कामकोधांची धाडी । स्वयें चरफडी देहलोभें ॥७१॥
‘ शद्वादेवाऽपरोक्षधीः ’ । हे सत्य सच्छास्त्रोवती । शद्वी शब्दविद्या नेणती । यालागीं नपवती अपरोक्षसिद्धी ॥७२॥
सत्य कापुसाचीं वस्त्रें होतीं । परी कापूस नेणतां नागवे दिसती । तेवीं शद्वविज्ञानस्थिती । त्यां शाद्भिकां अंतीं अपरोक्ष कैचें ॥७३॥
चाटु नाना मधुररस वाढी । परी चाटु खातां नलभे गोडी । तेवीं शद्वें स्वानंदजोडी । चवी चोखडी शद्वी नाहीं ॥७४॥
या रितीं हे साधनधर्म । आचरतां नाना कर्म । माझे प्राप्तीचे निजवर्म । नेणती संभ्रम देहाभिमानी ॥७५॥
माझी पावावया निजप्राप्ती । अन्वयें करावी माझी भक्ती । व्यतिरेकें माझी स्वरुपस्थिती । सांगेन तुजप्रती गुह्य माझें ॥७६॥
तत्त्वजिज्ञासीं तत्त्वज्ञानें । अन्वयें सर्वत्र मज भजणें । व्यतिरेकें मज जाणणे । अविकारपणें तें ऐक ॥७७॥
सृष्टि आदि मी स्वयंभू असें । सृष्टिरुपें मी स्वयें आभासें । सृष्टीचे निःशेष नाशें । म्यां उरिजे अविनाशें अविकारित्वें ॥७८॥
अन्वय जाणणें जयातें । वस्तूपासोनि तत्वें समस्तें । उपजती तद्रूप निश्चितें । कार्यकारणत्वें अभिन्न ॥७९॥
श्वानारुढ खंडेरावो । सुवर्णाचा करविला पहाहो । तेथें पहातां श्वान आणि देवो । सुवर्णान्वयें अभिन्न ॥५८०॥
जेवीं तांब्याचा केला नाग । फणा पुच्छ मध्यभाग । पहातां तांबेंचि सर्वांग । तेवीं अन्वयें जग मद्रूप सर्व ॥८१॥
पेरिजे उंसाचीं पेरीं बरवीं । ते ऊंसपणें विरुढें हिरवीं । कांडोकांडीं निजस्वभावीं । वाढती आघवी ऊंसरुप ॥८२॥
तेवीं वस्तूपासोनियां जाण । माया महत्तत्व चिदघन । भूतें भौतिकें चिद्रूप पूर्ण । हें अन्वयलक्षण विरंची ॥८३॥
जेवीं घृताचिया कणिका । घृतेंशी नव्हती आणिका । तेवीं भूता आणि भौतिका । वेगळीक देखा मजसी नाहीं ॥८४॥
ऐशिया अन्वयस्थिती । भावें करितां भगवद्भक्ती । मी परमात्मा सर्वभूती । भजतां माजी प्राप्ती मद्भक्तां सुगम ॥८५॥
सर्वभूतीं भगवद्भजन । हें अंतरींचें गुह्य साधन । तो मज पढियंता संपूर्ण । जो भूतें चिदघन सदा देखे ॥८६॥
जो भूतें देखे चैतन्यघन । त्यासि मी परमात्मा आपण । जिवें करीं निंबलोण । त्याहूनि आन मज प्रिय नाहीं ॥८७॥
तो जेऊती वास पाहे । तो तो पदार्थ मी होतु जाये । तो जेथें जेथें ठेवी पाये । ते धरा मी होये धरणीधरु ॥८८॥
अन्वयस्थितीच्या भक्तिपरतें । मज आन नाहीं पढियेतें । मजवेगळें नदेखे आपणातें । मद्रूप जगातें चिदन्वयें देखे ॥८९॥
नंद यशोदा श्रीकृष्ण । गोकुळें तीं मृत्तिका पूर्ण । तेवीं नामरुपविकारगुण । जग संपूर्ण चिन्मात्र ॥५९०॥
जें जें तत्त्व उपजे जाण । मायामहत्तत्वादि तिन्ही गुण । तें तें देखिजे चैतन्यघन । अन्वयभजन यानांव ॥९१॥
ऐशियापरी भगवद्भजन । सभाग्य पावती सज्ञान । ते भक्तिलागीं मी आपण । श्रीनारायण स्वयें विकलों ॥९२॥
ऐसें निःसीम ज्यांचें भजन । ते भक्त मजही पूज्य पूर्ण । श्रीसमवेत मीं आपण । त्यांचे श्रीचरण स्वयें वंदी ॥९३॥
माझिया भक्तांची महती । मी स्वयें जाणें श्रीपती । कां जे माझिये भक्तीची पूर्णप्राप्ती । भक्त जाणती भावार्थी ॥९४॥
ऐसिया अन्वयप्रतीतीकरी । भक्त समावले मजभीतरीं । मीही अनन्य आवडीकरी । भक्तसबाह्याभ्यंतरी स्वानंदें नांदें ॥९५॥
अन्वयें जें अवलोकन । या पदाच्या पोटीं भगवद्भजन । स्वयें बोलिला श्रीनारायण । तेंचि म्यां व्याख्यान सविस्तर केलें ॥९६॥
मागा स्वमुखें श्रीपती । बोलिला होता ब्रह्मयाप्रती । सांग सांगेन भगवद्भक्ती । तेचि ये श्लोकार्थी विशद केली ॥९७॥
तत्त्वजिज्ञासुलागीं जाण । स्वरुपप्राप्तीचें निजसाधन । देवो बोलिला भगवद्भजन । तेंचि निरुपण म्यां प्रगट केलें ॥९८॥
हे साहित्य भारतात तयार झालेले असून ते आता प्रताधिकार मुक्त झाले आहे. भारतीय प्रताधिकार कायदा १९५७ नुसार भारतीय साहित्यिकाच्या मृत्युनंतर ६० वर्षांनी त्याचे साहित्य प्रताधिकारमुक्त होते. त्यानुसार १ जानेवारी १९५६ पूर्वीचे अशा लेखकांचे सर्व साहित्य प्रताधिकारमुक्त होते. |